17 lipca 2023 r. minął rok, od kiedy miała zostać zaimplementowana do polskiego porządku prawnego tzw. „dyrektywa drugiej szansy” tj. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości).

Według raportu wywiadowni gospodarczej MGBI, w 2022 roku  o 10,8 proc. zmniejszyła się liczba przedsiębiorstw, które ogłosiły upadłość. Tego typu firm było 357. Najczęściej wybieraną formą przeprowadzenia upadłości było postępowanie o zatwierdzenie układu.

W ramach postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (tzw. upadłość konsumencka) ustawodawca przewidział wyjątek od art. 173 ustawy z dnia 28.02.2003 r. – Prawo upadłościowe, który przyznaje syndykowi kompetencje do likwidacji majątku upadłego, który stanowi masę upadłości. W myśl art. 49112 ustawy prawo upadłościowe, syndyk może pisemnie upoważnić upadłego do sprzedaży ruchomości należących do masy upadłości. Powyższe powoduje obniżenie kosztów postępowania jak i pozwala upadłemu na uzyskanie wyższej ceny sprzedaży.

Teleinformatyczny system informacji o zadłużonych, Krajowy Rejestr Zadłużonych, ma wejść w życie na początku grudnia. System jest na etapie testowania.

W szczególnym czasie, który mamy od marca ubiegłego roku, postępowania restrukturyzacyjne to jeden z najważniejszych obszarów dla rozwoju biznesu. Niestety w Polsce mocno kulejący. Przedsiębiorcy domagają się by implementacja unijnego prawa dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości została przeprowadzona w trybie pilnym.

W dniu 22 września 2020 r. Sąd Najwyższy na posiedzeniu w Izbie Cywilnej, na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku sądu okręgowego w sprawie o wyłączenie z masy upadłości środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej zgromadzonych na rachunku prowadzonym w banku, którego upadłość została ogłoszona, postanowił wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującym pytaniem prawnym:

Czy rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz.Urz. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006 r., s. 25 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 5, art. 3, 4, 57 ust. 1, art. 70 i 80, a aktualnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.Urz. UE L 347 z dnia 20 grudnia 2013 r., s. 320 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 15, art. 37 ust. 1, art. 66, 67 ust. 1, art. 74 ust. 1 i art. 89 ust. 1, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie regulacji prawa krajowego, która uniemożliwia podmiotowi, który otrzymał środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, skuteczne dochodzenie na drodze sądowej wyłączenia z masy upadłości tych środków, jeżeli zostały one wpłacone na rachunek bankowy prowadzony w banku, którego upadłość została następnie ogłoszona, albo regulacji prawa krajowego, która nie wyłącza tych środków z masy upadłości upadłego banku.

Problem dotyczy upadłości banku, w którym powodowa gmina miała rachunek bankowy, na który zostały wpłacone środki pieniężne stanowiące dofinansowanie inwestycji w ramach projektu unijnego. W wyniku upadłości tego banku zaistniał problem prawnego charakteru tych środków. Zarówno sędzia-komisarz, rozpatrujący wniosek o wyłączenie środków pieniężnych z masy upadłości, jak i sądy obu instancji, rozpatrujące pozew o wyłączenie z masy, uznały, że ponieważ te środki weszły do majątku banku, a następnie do masy upadłości (z uwagi na ich wpłatę na rachunek bankowy), nie ma zastosowania ani art. 831 par. 1 pkt 2a k.p.c. w zw. z art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (aktualnie: t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1228 ze zm.), ani art. 70 i n. pr. upadł. Oznacza to, że są to środki, które wchodzą do masy upadłości i nie podlegają wyłączeniu z niej. W konsekwencji, według stanowiska sądów powszechnych, powódka może jedynie zgłosić do masy upadłości wierzytelność w postaci zapłaty kwoty o tej samej wartości.

Sąd Najwyższy powziął wątpliwość czy regulacje krajowe, które uniemożliwiają beneficjentowi skuteczne dochodzenie przed sądem wyłączenia z masy upadłości środków pozyskanych z UE na konkretny cel, albo które nie wyłączają tych środków z masy upadłości są zgodne z przepisami powołanych rozporządzeń unijnych, mając na uwadze cel i charakter tych dotacji.

Zakres prokury bez wątpienia obejmuje zarówno wszystkie czynności sądowe (m.in. reprezentację spółki w toku postępowań sądowych), jak i pozasądowe (m.in. zawieranie umów). Zakres ten wedle decyzji przedsiębiorcy udzielającego upoważnienia można ograniczyć w treści pełnomocnictwa. Jednakże, co do zasady nie ma możliwości ograniczenia prokury ze skutkiem względem osób trzecich. Prokurent zatem nie ponosi żadnej odpowiedzialności tak długo, jak długo reprezentuje spółkę w zgodzie z treścią prokury i ewentualnie udzielonych pełnomocnictw.

Niewypłacalność firmy spowodowana COVID-19 nie wiąże się już z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie zagrożenia epidemią i w czasie epidemii. Takie rozwiązanie, przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości z myślą o przedsiębiorcach, którzy wpadają w problemy z powodu pandemii koronawirusa, znalazło się w uchwalonej przez Sejm i podpisanej przez Prezydenta RP nowej Tarczy antykryzysowej 2.0.

Nowe obowiązki spółek w 2021 roku rozszerzone o składanie wniosków do KRS tylko drogą elektroniczną. Co jeszcze czeka nas w związku z cyfryzacją procedur?

Wyrok poznańskiego WSA może być argumentem na korzyść członków zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, którzy w sporach z organami podatkowymi mogą kwestionować sposób ustalenia przez organy podatkowe terminu, w jakim powinien zostać zgłoszony przez członków zarządu wniosek o ogłoszenie upadłości.