Dnia 18 marca 2022 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o obronie ojczyzny (dalej: Ustawa). Rządowy projekt został przyjęty w ekspresowym tempie w związku z trwającą od 24 lutego 2022 r. agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.

Przez okres stanu epidemii oraz rok od jego zakończenia sądy cywilne mają orzekać w składzie jednoosobowym i bez udziału ławników – głosi ustawa z 28 maja 2021 r. Prowadzący dwie sprawy z zakresu prawa pracy sąd – który wcześniej badał je w składzie sędziego i dwóch ławników - poprosił RPO o stanowisko, znając jego wcześniejsze wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ławników. RPO przystąpił do obu spraw sądowych. Wskazał na jaskrawe naruszanie praw i wolności przez władzę ustawodawczą oraz naruszenie Konstytucji i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Sąd powinien zatem zbadać obie sprawy w dotychczasowych składach – z udziałem ławników; nowe przepisy można bowiem stosować tylko wobec spraw wszczętych po ich wejściu w życie. Zdaniem RPO kolizję pomiędzy przepisami ustawy oraz standardami konstytucyjnymi i wynikającymi z  wiążącej Polskę umowy międzynarodowej sąd powinien rozstrzygnąć poprzez udzielenie pierwszeństwa EKPC (art. 91 ust. 2 Konstytucji).

Trybunał Konstytucyjny podważył jeden z przepisów ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, dotyczący opodatkowania elektrowni wiatrowych.

14 lipca 2020 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ustawa z dnia 13 czerwca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw jest w całości niezgodna z konstytucyjną zasadą legalizmu. Tym samym powstaje wątpliwość co do tego czy zmiany wprowadzone w kodeksie na mocy „tarczy 4.0” powinny obowiązywać.

Rzecznik Praw Obywatelskich (zwany dalej jako „RPO”), pismem z dnia 3 listopada 2017 r. skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, zwrócił uwagę na dość istotne zagadnienie dotyczące procedury karnej, a mianowicie kwestii ogłaszania wyroków nakazowych. 

Kwestia zapłaty za naruszenie prawa autorskich jest kontrowersyjna między innymi pod kątem ustalenia jej w kształcie zgodnym z konstytucją. Z tego powodu Trybunał Konstytucyjny ma rozstrzygnąć jak podejść do kwestii odszkodowania za naruszenie praw autorskich.

Niezależna władza sądownicza jest jednym z fundamentów zasady demokratycznego państwa prawa. Władza sądownicza jest jednym z trzech rodzajów władzy – obok władzy ustawodawczej i wykonawczej – w systemie trójpodziału władzy Monteskiusza¹. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów są oparte na całym szeregu prawnych gwarancji, zarówno w Konstytucji RP², jak i w ustawach zwykłych.

Ostatnimi czasy ustawodawca zmieniający lub też tworzący i uchwalający nową ustawę szumnie nazywa ją „konstytucją czegoś tam”. W marcu media obiegła informacja o pojawieniu się dwóch nowych „konstytucji”. Obserwujemy niepokojące zjawisko dewaluacji tego skądinąd szacownego aktu.