Podział spółek jest w praktyce najtrudniejszym do prawidłowego przeprowadzenia procesem restrukturyzacyjnym. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej w odniesieniu do implementowanych do KSH z dniem 15.09.2023 r. przepisów umożliwiających podział spółki komandytowo – akcyjnej.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 528 § 1 KSH spółkę komandytowo-akcyjną można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych lub spółek komandytowo-akcyjnych, przy czym podział SKA jest dopuszczalny pod warunkiem całkowitego pokrycia kapitału zakładowego.
W kontekście dopuszczalnych na gruncie KSH form podziału (529 § 1 pkt 1 – 5 KSH) już na pierwszy rzut oka wydaje się, iż podział SKA (pomimo niewielkiej ilości przepisów bezpośrednio do niego się odnoszących) nie będzie należał do najłatwiejszych.
Dlaczego? – SKA stanowi bowiem na gruncie KSH najbardziej nieoczywistą konstrukcję prawną z uwagi na specyficzną integrację substratu osobowego i kapitałowego.
Uregulowana kodeksowo, teoretyczna zdolność podziałowa SKA (przy założeniu spełnienia warunku pokrycia kapitału zakładowego) determinowana będzie kilkoma czynnikami: strukturą wyjściową dzielonej SKA (zarówno w warstwie osobowej jak i kapitałowej), wybraną przez spółkę kategorią podziału zgodnie z art. 529 § 1 KSH, jak również formą prawną spółek przejmujących lub projektowanych spółek nowo zawiązanych.
W mojej ocenie z najprostszą sytuacją będziemy mieli do czynienia w razie podziału SKA, w wyniku której po stronie spółek przejmujących i/lub nowo zawiązanych powstaną wyłącznie spółki kapitałowe. W spółkach tych bowiem, w przeciwieństwie do SKA mamy do czynienia wyłącznie z jednym rodzajem udziałowców (wspólnicy w sp. z o.o., akcjonariusze w S.A. i P.S.A.). Tym samym w wyniku podziału SKA pomiędzy dwie lub więcej kapitałowych spółek przejmujących i/lub nowo zawiązanych, zarówno komplementariusze, jak i akcjonariusze dzielonej SKA będą mogli uzyskać w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej taki status udziałowy, jaki determinuje forma tej spółki.
Inaczej będzie w odniesieniu do substratu majątkowego dzielonej SKA, albowiem ustawodawca nie wskazuje jasnych (a w zasadzie jakichkolwiek wytycznych) w zakresie przydziału wspólnikom spółki dzielonej udziałów lub akcji spółki przejmującej (nowo zawiązanej). Plan podziału SKA nie musi bowiem określać tzw. parytetu wymiany, czyli stosunku wymiany udziałów albo akcji spółki dzielonej na udziały lub akcje spółek przejmujących/ nowo zawiązanych i wysokość ewentualnych dopłat pieniężnych. W przedmiotowym zakresie ustawodawca ograniczył plan podziału do określenia liczby i wartości udziałów albo akcji spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej przyznanych wspólnikom spółki dzielonej oraz wysokości ewentualnych dopłat pieniężnych (art. 55025 KSH). Możliwe będzie tym samym ustalenie liczby i wartości udziałów z dużym marginesem swobody, w oparciu jednak o pewne obiektywne i możliwe do zweryfikowania parametry. Z uwagi na przewagę osobowego charakteru dzielonej SKA prawidłowym wydaje się ustalenie liczby i wartości praw udziałowych w oparciu o wynikającą ze statutu spółki dzielonej wysokość wkładów wspólników lub ich udział w zysku.
Odmiennie sytuacja będzie przedstawiać się w odniesieniu do sytuacji, kiedy nie tylko SKA będzie spółką dzieloną, ale w jej wyniku SKA będą spółkami:
Zarówno po stronie spółki dzielonej jak i spółek przejmujących/ nowo zawiązanych w dalszym ciągu będziemy mieli do czynienia z dwiema kategoriami wspólników – komplementariuszami i akcjonariuszami. Nowe przepisy KSH nie udzielają tymczasem wskazówki, czy status wspólnika określonej kategorii (komplementariusza lub akcjonariusza) w spółce dzielonej determinuje konieczność zachowania takiego samego statusu w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej. W mojej ocenie odpowiedź na tak postawione pytanie przedstawiać się może odmiennie w przypadku poszczególnych kategorii podziału, ilości spółek przejmujących lub nowo zawiązanych uczestniczących w podziale jak również od tego, czy w wyniku podziału będziemy mieli do czynienia z SKA jako spółką przejmującą czy nowo zawiązaną.
Co do zasady trafnym wydaje się ogólne stwierdzenie, iż wspólnik posiadający określony status w spółce dzielonej nie musi uzyskać statusu analogicznego w spółkach przejmujących lub nowo zawiązanych – może on uzyskać taki sam status w obu spółkach, tylko w jednej z nich, bądź też w żadnej z nich (uzyskując status wspólnika innej kategorii). W przypadku wielości wspólników dzielonej SKA konfiguracji osobowych wspólników może być naprawdę bardzo wiele. W odniesieniu do SKA przejmujących (jako spółek już istniejących) w mojej ocenie zastosowanie znajdzie jednak art. 136 § 1 KSH, zgodnie z którym jeżeli statut dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać status komplementariusza, albo osoba trzecia może przystąpić do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych komplementariuszy.
Stosując przepis ten odpowiednio w procedurze podziałowej, dochodzimy zatem do konkluzji, iż objęcie przez dotychczasowego wspólnika statusu akcjonariusza w spółce przejmującej nie będzie obarczone żadnymi warunkami. Z kolei przy założeniu występowania w spółce przejmującej w roli komplementariusza, możliwość przyjęcia nowego komplementariusza musi być wyraźnie przewidziana w statucie tej spółki. Treść statutu spółki przejmującej może zatem całkowicie uniemożliwić przystąpienie do spółki wspólnika spółki dzielonej w charakterze nowego komplementariusza.
Przyjmując zatem dla uproszczenia niniejszego wywodu założenie, iż wynikiem podziału SKA będą zawsze dwie kolejne SKA, to w świetle przepisów KSH prawidłowymi wydają się następujące domniemania:
Z kolei w spółce nowo zawiązanej dotychczasowi wspólnicy spółki dzielonej zawsze będą mogli uzyskać status obu kategorii wspólników – zarówno komplementariusza jak i akcjonariusza (wobec braku podstaw zastosowania do spółki nowo zawiązanej art. 136 KSH). Analogicznie sytuacja będzie przedstawiać się do podziału przez wydzielenie, w zależności od tego czy będziemy mieli do czynienia ze spółką przejmującą czy nowo zawiązaną, z tym zastrzeżeniem że zmianie ulec będzie mogła również struktura spółki dzielonej. Spółka ta bowiem nie utraci swego bytu prawnego, ale może się zdarzyć, iż na skutek podziału przez wydzielenie będzie ona funkcjonować w zmienionej strukturze zarówno od strony osobowej jak i kapitałowej. Konieczne jest przy tym podkreślenie, iż w wyniku przeprowadzonego podziału przez wydzielenie dzielona SKA musi w dalszym ciągu spełniać wszelkie rygory zastrzeżone dla tego typu spółki zgodnie z KSH.
Każdorazowo zatem w ściśle skonkretyzowanym stanie faktycznym, dla ustalenia możliwości podziału wyjściowej SKA oraz uzyskania określonych efektów tego podziału, konieczne będzie poczynienie szeregu ustaleń zarówno w płaszczyźnie osobowej jak i kapitałowej wszystkich spółek uczestniczących w podziale.
Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie zawierają postanowień szczególnych wyłączających możliwość bądź zawierających dodatkowe obostrzenia dla czynności prawnych dokonywanych przez dwie spółki kapitałowe reprezentowanych przez tę samą osobę fizyczną w charakterze organu osoby prawnej. Co do zasady, kierując się wynikającą z art. 3531 k.c. zasadą swobody kontraktowania jak również zgodnie z łacińską paremią quod lege non prohibitum, licitum est (czego prawo nie zakazuje, jest dozwolone), czynności takie powinny być realizowane swobodnie.
Na mocy nowelizacji przepisów Kodeksu spółek handlowych (dalej KSH), która weszła w życie 15 września 2023 r.[1] do polskiego porządku prawnego na dość szeroką skalę wprowadzono nieznaną dotychczas formę częściowego podziału spółki kapitałowej oraz komandytowo-akcyjnej. Ustawodawca rozszerzył dotychczasowe numerus clausus kategorii podziałów spółek poprzez dodanie nowego ich typu – tzw. „podziału przez wyodrębnienie”. Instytucja podziału przez wyodrębnienie nie była dotychczas znana w polskim systemie prawnym, w przeciwieństwie chociażby do systemu niemieckiego prawa handlowego.
Rozpatrując kwestię dotyczącą odpowiedzialności wspólników (oraz byłych wspólników) za zaległości podatkowe spółki osobowej, należy przede wszystkim odwołać się do treści art. 115 Ordynacji podatkowej (dalej również: OP).
28 lutego 2023 r., w związku z wątpliwościami dotyczącymi przepisów ustaw o podatkach dochodowych, została wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów dotycząca obowiązków informacyjnych spółek nieruchomościowych i podatników posiadających udziały w tych spółkach.
Niniejszy artykuł porusza kwestię problematyki „zarządu kadłubowego” w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na gruncie prawa polskiego. Celem opracowania jest wskazanie praktycznych aspektów problematyki wystąpienia zarządu niepełnego. W toku tych rozważań jedną z ważniejszych spraw jest próba ustalenia, w jakim zakresie działalność zarządu kadłubowego będzie prawnie skuteczna.
Sprawami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz jej reprezentowaniem zajmuje się zarząd spółki[1]. Nie oznacza to braku wpływu wspólników spółki na działalność podmiotu gospodarczego, bowiem wspólnikom przysługuje uprawnienie do sprawowania nadzoru personalnego, merytorycznego, indywidualnego, instytucjonalnego nad działalnością sp. z o.o. Niektóre elementy nadzoru personalnego nad spółką zostały określone w treści art. 228 Kodeksu spółek handlowych.
W związku z przyspieszeniem procesu globalizacji gospodarki, inwestorzy coraz częściej decydują się na lokowanie kapitału oraz budowanie biznesu na różnych rynkach, nie ograniczając się do granic państwa ojczystego. Zagraniczni inwestorzy decydują się często na wnoszenie wkładów do polskich spółek prawa handlowego, w takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy wniesienie wkładów może nastąpić w innej walucie niż polski złoty.
W niniejszym artykule przeprowadzono analizę tych elementów spółki, które stanowią jej oś konstrukcyjną jako spółki kapitałowej. Przeanalizowano też osobowe elementy spółki, wskazujące na jej mieszany – nie tylko kapitałowy – charakter. Taka konstrukcja spółki z o.o. odróżnia ją od czystej formy spółki kapitałowej, jaką jest spółka akcyjna, co może być atrakcyjne dla osób planujących prowadzenie działalności gospodarczej.
13 października 2022 r. weszły w życie zmiany kodeksu spółek handlowych, które niesie za sobą nowelizacja z 9 lutego 2022 r. Najistotniejszą zmianą jest wprowadzenie zasady Business Judgement Rule – oceny biznesowej do przepisów o spółkach z o.o. i spółkach akcyjnych.
