W katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów przewidziano wyłączenie dla wartości pracy podatnika, jego małżonka oraz małoletnich dzieci¹ (a ponadto małżonka i małoletnich dzieci wspólnika spółki osobowej). Ograniczenie to wynika z art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych² (dalej u.p.d.o.f.) oraz z art. 16 ust. 1 pkt 13c ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych³ (dalej u.p.d.o.p.). Warto zauważyć, że począwszy od 1 stycznia 2019 r. regulacja ta uległa istotnej zmianie. Mianowicie całkowite wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów w stosunku do wartości pracy małżonka podatnika oraz jego małoletnich dzieci (jak również małżonka i małoletnich dzieci wspólnika spółki osobowej) zastąpiono ograniczeniem częściowym. To oznacza odwrócenie dotychczasowej zasady, tj. w obecnym stanie prawnym przepisy podatkowe pozwalają na zaliczenie do kosztów podatkowych kosztów zatrudnienia najbliższych podatnika, ale pod warunkiem, że zatrudnienie to odbywa się na podstawie stosunków prawnych określonych w przepisach.

Spośród różnego rodzaju usług, jakie podatnik może nabywać dla potrzeb swojej działalności gospodarczej, szczególną rolę odgrywają usługi o charakterze niematerialnym. Wyróżnia je to, że z ich wykonaniem nie wiąże się efekt o charakterze materialnym, który dałoby się łatwo uchwycić i policzyć. To z jednej strony może rodzić po stronie podatników pokusę manipulowania wartością tych usług (zwłaszcza w relacjach z podmiotami powiązanymi), z drugiej zaś – stwarza organom podatkowym trudność w weryfikowaniu tej wartości. W związku z tym już od dawna organy podatkowe w czasie weryfikacji rozliczeń podatkowych szczególną uwagę zwracają na usługi o charakterze niematerialnym – wymagają przedstawienia dowodów świadczenia usług uzasadniających wysokość poniesionych kosztów.

W przypadku dokonywania płatności na rzecz zagranicznego podmiotu jednostka dokonująca takiej wypłaty powinna przeanalizować, czy nie ciążą na niej obowiązki płatnika podatku zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych¹ (w przypadku zapłaty za świadczenia wykonane na rzecz płatnika przez zagraniczne osoby prawne) bądź odpowiednio art. 41 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych² (przy zapłacie za świadczenia wykonane przez zagraniczne osoby fizyczne). Jeśli przedmiotem wypłaty są świadczenia określone w szczegółowych przepisach u.p.d.o.p. bądź u.p.d.o.f., to wówczas na płatniku ciąży obowiązek poboru i potrącenia od wypłacanej kwoty podatku zryczałtowanego. W jakiej wersji powinien być dostarczony certyfikat rezydencji podatkowej, aby mógł być uznany za wystarczającą podstawę do odstąpienia od poboru podatku przez płatnika bądź zastosowania przez niego obniżonej stawki podatku?

Obowiązujący w Polsce system ochrony emerytalnej przewiduje III filary. Pierwszym jest państwowe zabezpieczenie gwarantowane przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych [1], drugim – kapitałowy system Otwartych Funduszy Emerytalnych (obecnie w szczątkowej formie), trzecim zaś – różnego rodzaju sformalizowane (np. w ramach Indywidualnych Kont Emerytalnych, Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego i Pracowniczych Programów Emerytalnych) oraz niesformalizowane formy dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. Ustawodawca, widząc relatywnie niewielkie w stosunku do oczekiwań zainteresowanie formami oszczędzania w ramach III filaru, zwłaszcza w kontekście dokonanych w ostatnich kilku latach zmian w OFE, uznał za zasadne wprowadzenie nowego rozwiązania, które wychodzi naprzeciw oczekiwaniom systemu zabezpieczenia emerytalnego. W tym celu uchwalono ustawę z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych [2]. W poniższym artykule omówione zostały kwestie podatkowe dotyczące tych planów.