Przez okres stanu epidemii oraz rok od jego zakończenia sądy cywilne mają orzekać w składzie jednoosobowym i bez udziału ławników – głosi ustawa z 28 maja 2021 r. Prowadzący dwie sprawy z zakresu prawa pracy sąd – który wcześniej badał je w składzie sędziego i dwóch ławników - poprosił RPO o stanowisko, znając jego wcześniejsze wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ławników. RPO przystąpił do obu spraw sądowych. Wskazał na jaskrawe naruszanie praw i wolności przez władzę ustawodawczą oraz naruszenie Konstytucji i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Sąd powinien zatem zbadać obie sprawy w dotychczasowych składach – z udziałem ławników; nowe przepisy można bowiem stosować tylko wobec spraw wszczętych po ich wejściu w życie. Zdaniem RPO kolizję pomiędzy przepisami ustawy oraz standardami konstytucyjnymi i wynikającymi z wiążącej Polskę umowy międzynarodowej sąd powinien rozstrzygnąć poprzez udzielenie pierwszeństwa EKPC (art. 91 ust. 2 Konstytucji).
Państwo D. wzięli w banku „frankowy” kredyt hipoteczny o wartości 100 tys. CHF. Kiedy po prawie dziesięciu latach przestali go spłacać, bank upomniał się o 80 tys. franków z odsetkami. Sąd się z bankiem zgodził i wydał nakaz zapłaty, a kiedy państwo D. wnieśli od tego sprzeciw, odrzucił go. RPO uważa, że sąd naruszył w ten sposób prawo do sądu państwa D. a także ich prawa jako konsumentów. Ponieważ sprawy tej nie można już naprawić na normalnej drodze sądowej, składa do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną.
O pomoc do Rzecznika Praw Obywatelskich zwróciła się funkcjonariuszka Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, będąca w zaawansowanej i jednocześnie zagrożonej ciąży. Funkcjonariuszka ABW, przebywając na zwolnieniu lekarskim trwającym do dnia 19 września 2019 r., zgłosiła Dyrektorowi Biura Kadr ABW, że począwszy od dnia 12 września 2019 roku zaczyna korzystać z urlopu macierzyńskiego przed porodem. Dnia 15 września 2019 roku została zwolniona ze służby ze względu na „ważny interes formacji”.
Rzecznik Praw Obywatelskich (zwany dalej jako „RPO”), pismem z dnia 3 listopada 2017 r. skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, zwrócił uwagę na dość istotne zagadnienie dotyczące procedury karnej, a mianowicie kwestii ogłaszania wyroków nakazowych.
Zapisy znowelizowanej 14 kwietnia 2016 r. ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, które weszły w życie 30 kwietnia 2016 r., wymagają, by nabywca ziemi przez 10 lat osobiście prowadził na niej gospodarstwo rolne. Nie może też jej w tym czasie sprzedać czy wydzierżawić (art. 2b ustawy). Zwolnić z tego może sąd jedynie w szczególnych, losowych przypadkach. Ograniczenia te nie obejmują jednak nabywców licytacyjnych ziemi w sprawach egzekucyjnych, które wszczęto przed wejściem nowych przepisów w życie – orzekł Sąd Najwyższy.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do minister finansów Jadwigi Emilewicz o zmianę regulacji dotyczących egzekucji komorniczej wobec osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Według niego obecne przepisy prawne w tym zakresie są sprzeczne z konstytucyjną zasadą nakazującą poszanowanie godności.
Rzecznik Praw Obywatelskich może przyłączyć się do postępowania po stronie obywatela. Taka interwencja jest statystycznie mało prawdopodobna, jednak niektórzy mają na tyle dużo szczęścia, że RPO ingeruje w ich postępowanie i pomaga wygrać sprawę, pomimo niekorzystnych rozstrzygnięć na poprzednich jej etapach. Jeden z takich przypadków został opisany na stronie internetowej RPO.
W styczniu bieżącego roku ukazał się kolejny już projekt ustawy o jawności życia publicznego (Ustawa). Wskazać należy, iż cele zakreślone w uzasadnieniu Ustawy, tj. walka z korupcją czy też umocnienia przejrzystości życia publicznego, są jak najbardziej słuszne, niemniej jednak część przepisów Ustawy znacznie ingeruje w prawo obywateli do prywatności, co należy ocenić należy krytycznie.
