Nowelizacja ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535, dalej: ustawa o VAT) trafiła do sejmu 10 czerwca 2019 r. Ustawodawca wracając do pomysłu obowiązkowego umieszczania numeru NIP na paragonach fiskalnych, chce podjąć walkę z nieuczciwymi praktykami przedsiębiorców, którzy dokonują nienależnych odliczeń z tytułu podatku VAT. W planach nowych przepisów jest nie tylko obowiązkowe podawanie numeru NIP kontrahenta na paragonach, lecz także surowe kary za jego brak, zarówno po stronie klienta jak i wystawiającego fakturę VAT. Zatem według proponowanych zmian w ustawie przedsiębiorcy nie będą już mogli wystawiać faktur VAT na podstawie pozostawionych lub odkupionych paragonów, gdyż nie będą one zawierały niezbędnego do wystawienia faktury VAT numeru NIP przedsiębiorcy.
Od 1 września 2019 r. wystawianie faktur do paragonów niezawierających numeru NIP nie będzie już możliwe. Zakupione towary bądź wykonane usługi będą musiałby posiadać na paragonie numer NIP nabywcy, by móc na jego podstawie wystawić fakturę
Faktura VAT koniecznie z numerem NIP
Faktura VAT wystawiona na podstawie pargonu na którym brak będzie numeru NIP nabywcy, będzie opatrzona sankcją nakładaną zarówno na sprzedawcę jak i kupującego. Zatem jeśli przedsiębiorca nie zastosuje się do nowych regulacji i pomimo braku numeru NIP nabywcy na paragonie, wystawi fakturę VAT, zostanie ukarany sankcją dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 100proc. podatku VAT, który został wykazany na tej fakturze.
Ustawodawca przewidział również przepisy przejściowe w omawianym projekcie ustawy, wprowadzając okres przejściowy, z którego wynika, iż faktury niezawierające numeru NIP na paragonie, wystawione przed 1 września 2019 r. podlegać będą jeszcze starym przepisom, czyli zgodnie z art. 106i ustawy o VAT w którym określono czas na wystawienie faktury do paragonu. Wspomniany przepis stanowi, że podatnik może zamienić paragon na fakturę w ciągu trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonał zakupu, otrzymał towar albo usługa została wykonana. Co w praktyce często oznaczało blisko cztery miesiące na wystawienie faktury. Zatem sankcje nie zostaną nałożone na przedsiębiorców, którzy po 1 września 2019 r. wystawią faktury do paragonów wydanych przed 1 września 2019 r., czyli do paragonów, które jeszcze nie musiały zawierać numeru NIP nabywcy.
Oszustwa podatkowe na cudzych paragonach
Nowelizacja przepisów prawa podatkowego pozwoli na wyeliminowanie przepadków wystawiania faktur VAT na podstawie pozostawionych przez nabywcę paragonów fiskalnych oraz wyeliminowanie sytuacji, w których na podstawie zebranych paragonów od innych podmiotów, firmy zwracają się z żądaniem wystawienia faktury VAT podmiotowi, który w rzeczywistości nie dokonał zakupu danego towaru bądź usługi. W wyniku tych działań nieuczciwi przedsiębiorcy po otrzymaniu faktury VAT, odliczali podatek VAT oraz pomniejszali wysokość podatku PIT, zaniżając tym samym zobowiązania podatkowe z tytułu podatku VAT oraz PIT. Oznacza to, że zmiany w przepisach mają zapobiec działaniom wystawianiu tzw. pustych faktur.
Ministerstwo Finansów (MF) tłumaczy, ze prowadzący działalność gospodarczą zbierali cudze paragony, a później występowali na ich podstawie o wydanie faktury, czym podnosili sobie koszty prowadzenia działalności i unikali opodatkowania. Według MF przedsiębiorcy na podstawie tych faktur odliczali VAT, którego w rzeczywistości nigdy nie zapłacili. Doprowadziło to do sytuacji, w której budżet państwa tracił rocznie około 1,5 mld zł.
Kary za brak numeru NIP
Podsumowując, od 1 września 2019 r. wystawianie faktur do paragonów niezawierających numeru NIP nie będzie już możliwe. Zakupione towary bądź wykonane usługi będą musiałby posiadać na paragonie numer NIP nabywcy, by móc na jego podstawie wystawić fakturę. Zatem w momencie transakcji sprzedający będzie zobowiązany do poinformowania kupującego o nowych regulacjach, według których kupujący zobowiązani będą do podania numeru NIP podczas wystawiania paragonu, a gdy tego nie uczynią wystawienie faktury nie będzie już możliwe. Pamiętać należy również, że jeżeli sprzedawca wystawi fakturę na podstawie paragonu wystawionego po 1 września 2019 r. niezawierającego NIP nabywcy, zostanie ukarany równowartością kwoty podatku VAT wskazanego na fakturze.
Dokładnie taką samą kwotę kary zapłaci kupujący, jeśli w ewidencji uwzględni fakturę niezgodną z obowiązującymi od 1 września 2019 r. zasadami. Niewątpliwie wprowadzenie nowych przepisów jest kolejnym krokiem w stronę walki z nieuczciwymi przedsiębiorcami. Działania nieuczciwych przedsiębiorców czyli wystawianie nierzetelnych faktur są nagminne i uszczuplają budżet państwa. Można spodziewać się, iż zmiany te wpłyną pozytywnie na uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce.
Autor:
Andrzej Dmowski
Adwokat i doktor nauk prawnych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2011 roku jeden z Partnerów Zarządzających w korporacji Russell Bedford Poland. Wcześniej w sieci doradczej BDO, a także Deloitte & Touche. Autor książki „Ceny Transferowe”, współautor komentarza „Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych”, autor wielu publikacji z zakresu prawa podatkowego.
