Przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej trafiła rok temu sprawa zakresu dozwolonej legalnej dekompilacji programu komputerowego, regulowana między innymi przepisami unijnej dyrektywy ws. programów komputerowych („dyrektywa 2009/24/WE”).

Zdaniem rzecznika generalnego Saugmandsgaarda Øe art. 17 dyrektywy 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym [1] jest zgodny z wolnością wypowiedzi i informacji zagwarantowaną w art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Na to rozstrzygnięcie czekali z niecierpliwością wszyscy zainteresowani. W dniu dzisiejszym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wypowiedział się w sprawie wykładni przepisów Dyrektywy 93/13/EWG, dotyczącej nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

W dniu 18 marca 2021 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w sprawie możliwości skorygowania faktury, w której błędnie wykazano kwotę podatku VAT. Wydany wyrok podkreśla jak ważna dla systemu VAT jest zasada neutralności oraz że w sytuacji, gdy podatnik działał w dobrej wierze nie powinien ponosić ekonomicznego ciężaru tego podatku, nawet jeśli nieprawidłowo zidentyfikował dokonywane transakcje i w konsekwencji wystawił fakturę, błędnie wykazując podatek należny.

Sędzia Krystian Markiewicz, orzekający w sądzie okręgowym w Katowicach, jednocześnie prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, skierował do TSUE zapytanie o legalność wyboru sędziów do sądów powszechnych przez upolitycznioną jego zdaniem  Krajową Radę Sądownictwa. Sprawa dotyczy około 1000 sędziów.

W dniu 22 września 2020 r. Sąd Najwyższy na posiedzeniu w Izbie Cywilnej, na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku sądu okręgowego w sprawie o wyłączenie z masy upadłości środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej zgromadzonych na rachunku prowadzonym w banku, którego upadłość została ogłoszona, postanowił wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującym pytaniem prawnym:

Czy rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz.Urz. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006 r., s. 25 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 5, art. 3, 4, 57 ust. 1, art. 70 i 80, a aktualnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.Urz. UE L 347 z dnia 20 grudnia 2013 r., s. 320 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 15, art. 37 ust. 1, art. 66, 67 ust. 1, art. 74 ust. 1 i art. 89 ust. 1, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie regulacji prawa krajowego, która uniemożliwia podmiotowi, który otrzymał środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, skuteczne dochodzenie na drodze sądowej wyłączenia z masy upadłości tych środków, jeżeli zostały one wpłacone na rachunek bankowy prowadzony w banku, którego upadłość została następnie ogłoszona, albo regulacji prawa krajowego, która nie wyłącza tych środków z masy upadłości upadłego banku.

Problem dotyczy upadłości banku, w którym powodowa gmina miała rachunek bankowy, na który zostały wpłacone środki pieniężne stanowiące dofinansowanie inwestycji w ramach projektu unijnego. W wyniku upadłości tego banku zaistniał problem prawnego charakteru tych środków. Zarówno sędzia-komisarz, rozpatrujący wniosek o wyłączenie środków pieniężnych z masy upadłości, jak i sądy obu instancji, rozpatrujące pozew o wyłączenie z masy, uznały, że ponieważ te środki weszły do majątku banku, a następnie do masy upadłości (z uwagi na ich wpłatę na rachunek bankowy), nie ma zastosowania ani art. 831 par. 1 pkt 2a k.p.c. w zw. z art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (aktualnie: t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1228 ze zm.), ani art. 70 i n. pr. upadł. Oznacza to, że są to środki, które wchodzą do masy upadłości i nie podlegają wyłączeniu z niej. W konsekwencji, według stanowiska sądów powszechnych, powódka może jedynie zgłosić do masy upadłości wierzytelność w postaci zapłaty kwoty o tej samej wartości.

Sąd Najwyższy powziął wątpliwość czy regulacje krajowe, które uniemożliwiają beneficjentowi skuteczne dochodzenie przed sądem wyłączenia z masy upadłości środków pozyskanych z UE na konkretny cel, albo które nie wyłączają tych środków z masy upadłości są zgodne z przepisami powołanych rozporządzeń unijnych, mając na uwadze cel i charakter tych dotacji.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 15 października 2020 r. wskazuje, że polskie przepisy dotyczące korekty podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług są niezgodne z unijnymi regulacjami.

Tak często powtarzane ostatnio hasło „praworządność” przeżywa swoją wątpliwą karierę w Polsce od momentu rozpoczęcia czystki w szeregach czasami bardzo zasłużonych sędziów. Niektóre z państw członkowskich wykorzystują tę sytuację do uogólnionego negowania prawidłowości działania sądów w Polsce, co objawia się między innymi blokowaniem europejskiego nakazu aresztowania (ENA). Rzecznik generalny TSUE Campos Sánchez-Bordona orzekł, iż jest to działanie nie licujące z unijnym prawem.

Na początku maja 2020 r. opublikowany został długo wyczekiwany wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie ustalania miejsca prowadzenia działalności dla potrzeb VAT. W jego świetle fakt posiadania spółki zależnej na terytorium kraju nie jest okolicznością decydującą o istnieniu stałego miejsca prowadzenia działalności w tym kraju. Przeprowadzenie dodatkowej analizy, oprócz otrzymania oświadczenia od zamawiającego może być wymagane, nie powinno jednak obejmować badania relacji handlowych między zamawiającym a jego kontrahentami, w tym jego jednostkami zależnymi.

Trybunał wskazał, że zgodnie z jego orzecznictwem za „nadzwyczajne okoliczności” można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają mu na skuteczne nad nimi zapanowanie, przy czym te dwie przesłanki są kumulatywne. Usterki techniczne związane z przeglądem statku powietrznego jako takie nie mogą zasadniczo stanowić „nadzwyczajnych okoliczności”.