Wprowadzenie
Rządowe Centrum Legislacji zamieściło projekt rozporządzenia ministra finansów z 6 sierpnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących mających postać oprogramowania1 . W uzasadnieniu projektu wskazuje się, że użycie tego szczególnego rodzaju kas umożliwi aparatowi skarbowemu kontrolę sprzedaży (tak, jak w przypadku kas online) w czasie rzeczywistym oraz pomoże w ujawnianiu sprzedaży nierejestrowanej i przypadków uchylania się od płacenia VAT. W założeniu projektodawcy kasy mobilne z zastosowaniem odpowiedniej aplikacji mają być alternatywą dla dotychczasowych kas i zmniejszyć koszty ponoszone przez podatników. W rozporządzeniu wskazuje się grupy podatników, którzy mogą je stosować, a także określa wymagania techniczne dla tych urządzeń, sposób korzystania z nich, w tym sposób prowadzenia ewidencji przy ich użyciu, postępowanie po ich używaniu w przypadku zakończenia działalności gospodarczej lub pracy tych kas oraz szczególne przypadki i sposób wystawiania dokumentów w postaci innej niż wydruk przy zastosowaniu tychże kas2 .
Istota działania kas mobilnych mających postać oprogramowania
Kasy mobilne będą stosowane przez podatników VAT czynnych i zwolnionych, przy czym muszą posiadać – wystawiony przez producenta – stosowny certyfikat, ważny 7 lat od daty wystawienia. Przed rozpoczęciem ewidencji przy użyciu takiej kasy, podatnik będzie miał obowiązek dokonania jej fiskalizacji, zapewniając połączenie pozwalające na przesyłanie danych między kasą a Centralnym Repozytorium Kas. Fiskalizacja obejmie m.in. przesłanie klucza publicznego kasy z certyfikatu, zapis numeru identyfikacji podatkowej podatnika oraz numeru ewidencyjnego w bazie danych kasy, którego nie można zmienić w trakcie jej używania3 . W rozporządzeniu wymieniono kategorie kas mobilnych, ze względu na przeznaczenie do prowadzenia ewidencji danego rodzaju sprzedaży lub w dany sposób, a mianowicie: 1) kasy ogólne – do ewidencji w sposób, który nie wymaga specjalnych funkcji; 2) kasy o zastosowaniu specjalnym, obejmujące kasy przeznaczone: a) do ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób samochodem osobowym, w tym taksówką, z wyjątkiem przewozu okazjonalnego, b) do prowadzenia ewidencji przy sprzedaży leków, z funkcją rozliczania recept refundowanych, c) do ewidencji przy świadczeniu usług w zakresie transportu pasażerskiego, d) rozliczające więcej niż jedną transakcję równocześnie, e) do ewidencji przy sprzedaży towarów i usług w wolnych obszarach celnych lub składach celnych oraz f) umieszczane w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów lub usług4 .
Podatnicy będą prowadzili ewidencję każdej czynności sprzedaży, w tym zwolnionej od podatku, przy czym zwroty towarów i uznane reklamacje towarów i usług, które skutkują zwrotem całości albo części należności (zapłaty) z tytułu sprzedaży, zostaną ujęte w oddzielnej ewidencji, która będzie zawierała m.in.: datę sprzedaży; nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy; termin dokonania zwrotu towaru lub reklamacji towaru lub usługi; wartość brutto zwracanego towaru lub wartość brutto towaru lub usługi będących przedmiotem reklamacji oraz wysokość podatku należnego – w przypadku zwrotu całości należności z tytułu sprzedaży; zwracaną kwotę (brutto) oraz odpowiadającą jej wysokość podatku należnego – przy zwrocie części należności z tytułu sprzedaży5 .
Wystawianie paragonów przez użytkowników kas mobilnych
W myśl projektu rozporządzenia podatnik powinien zapewnić połączenie kasy mobilnej z drukarką6 . Mimo zatem planowania przepisów zgodnych z tendencją do tworzenia i przesyłania dokumentów w formie elektronicznej, nie obędzie się przy stosowaniu tych kas także bez klasycznych wydruków. Podatnicy, prowadząc ewidencję przy użyciu kasy, będą wystawiać: paragony fiskalne i paragony fiskalne anulowane w postaci papierowej i w postaci elektronicznej; raporty fiskalne dobowe w formie elektronicznej; raporty fiskalne fiskalizacji w postaci papierowej i w postaci elektronicznej; raporty fiskalne okresowe, w tym miesięczne, w postaci papierowej; raporty fiskalne rozliczeniowe w postaci papierowej; łączne raporty fiskalne okresowe, w tym miesięczne, w postaci papierowej; łączne raporty fiskalne rozliczeniowe w postaci papierowej; raporty fiskalne zdarzeń w postaci papierowej; dokumenty niefiskalne w postaci papierowej lub w postaci elektronicznej7 .
Podatnicy, przy prowadzeniu ewidencji, będą również zobligowani do: 1) wystawienia i wydania nabywcy, bez jego żądania, paragonu fiskalnego w czasie dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności, bez względu na formę płatności (z określonym zastrzeżeniem); 2) w przypadku otrzymania przed dokonaniem sprzedaży całości albo części należności (zapłaty): a) w gotówce – wystawienia i wydania nabywcy, bez jego żądania, paragonu fiskalnego z chwilą jej otrzymania, b) za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w SKOK, której jest członkiem – wystawienia i wydania nabywcy, bez jego żądania, paragonu fiskalnego niezwłocznie po jej uznaniu na rachunku podatnika, nie później niż z końcem miesiąca, w którym została uznana na tym rachunku, a jeżeli przed końcem tego miesiąca dokonano sprzedaży, to nie później niż z chwilą jej dokonania; 3) wystawienia raportu fiskalnego dobowego po zakończeniu sprzedaży za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem pierwszej sprzedaży w dniu następnym; 4) wystawienia raportu fiskalnego okresowego (miesięcznego) lub łącznego raportu fiskalnego okresowego (miesięcznego) po zakończeniu sprzedaży za dany miesiąc, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po danym miesiącu.
Rozporządzenie, które ma wejść w życie 1 stycznia 2020 r., zostało przekazane do konsultacji publicznych równolegle z uzgodnieniami zewnętrznymi.
_____________________________________________________
1 Projekt rozporządzenia ukazał się na stronie RCL 12 sierpnia 2019 r.; https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12323808/. W myśl art. 111b ustawy z 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U 2018 poz. 2174 z późn. zm., dalej: u.p.t.u.) uprawnienie do wydania takiego rozporządzenia ma minister właściwy do spraw finansów publicznych.
2 Par. 1 pkt 1-3 projektu rozporządzenia.
3 Par. 17 ust. 3 pkt 1, 4, 5 projektu rozporządzenia.
4 Par. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 projektu rozporządzenia.
5 Par. 9 ust. 1 pkt 1-5 projektu rozporządzenia.
6 Par. 9 ust. 1 pkt 2 projektu rozporządzenia.
7 Par. 20 ust. 1 pkt 1-10 projektu rozporządzenia.