Topnieją zwolnienia podmiotowe w podatku od towarów i usług

Wprowadzenie

Zmiana regulacji dotyczących określonych zwolnień podmiotowych w VAT jest jednym z istotniejszych elementów projektu nowelizacji, który dotyczy również m.in.: modyfikacji przepisów związanych z rejestracją podatników w VAT – wykreślania ich z rejestru oraz przywracania zarejestrowania danego podmiotu; wystawiania faktur na podstawie paragonów fiskalnych; rozliczania podatku od towarów i usług w obrocie towarami ropopochodnymi; pojęcia pierwszego zasiedlenia w przypadku dostaw budynków, budowli i ich części; zwrotu różnicy podatku w terminie przyspieszonym 25 dni; podatku akcyzowego od preparatów smarowych; dodatkowego zobowiązania podatkowego w sytuacji złożenia przez podatnika korekty deklaracji podatkowej po wszczęciu kontroli celno-skarbowej; udostępniania informacji objętych tajemnicą skarbową. W ocenie skutków regulacji wskazuje się, że zmiany będą dotyczyły pośrednio wszystkich podatników VAT, tj. ok. 1,6 mln podatników, w przypadku ograniczenia zwolnień podmiotowych w tym podatku – około 19,9 tys. podmiotów² , zaś jeśli chodzi o akcyzę – m.in. 891 aktywnych podmiotów, które prowadzą składy podatkowe. Generalnie celem zmian jest kolejne uszczelnienie systemu podatku od towarów i usług.

Katalog zwolnień podmiotowych w VAT coraz skromniejszy

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług³ zwolniona od podatku jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł; przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy tę kwotę, to zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą ją przekroczono⁴ . Zarazem w u.p.t.u. określa się, że takiego zwolnienia nie stosuje się wobec podatników: 1) dokonujących dostaw: a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do u.p.t.u. (wyroby, złom z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali), b) towarów podlegających akcyzie, z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0), wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji, c) budynków, budowli lub ich części, w określonych przypadkach, d) terenów budowlanych, e) nowych środków transportu; 2) świadczących usługi: a) prawnicze, b) w zakresie doradztwa, z określonego rodzaju doradztwa rolniczego, c) jubilerskie; 3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju⁵ .

W myśl projektu nowelizacji zwolnienia podmiotowe nie będą również stosowane do podatników dokonujących dostaw:

• następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),

• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

• hurtowych i detalicznych części do:

• pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),

• motocykli (PKWiU 45.4).

Ponadto prawa do zwolnienia podmiotowego pozbawieni zostaną podatnicy świadczący usługi ściągania długów, w tym factoringu⁶ .

W uzasadnieniu projektu zauważa się, że zmiany dotyczą towarów, które są szczególnie podatne na oszustwa⁷ , a jeśli chodzi o części do pojazdów samochodowych i motocykli, to po wykorzystaniu limitu w wysokości 200 tys. zł ich sprzedaż nie jest ewidencjonowana. Według resortu finansów „nabywanie towarów bez podatku VAT i brak ich ewidencjonowania sprzyja następnie świadczeniu usług napraw pojazdów samochodowych i motocykli w szarej strefie”⁸ , przy czym do oszustw w obrocie tymi częściami dochodzi także w handlu stacjonarnym.

Z kolei w ocenie ministerstwa nie ma powodu, aby z omawianej tu preferencji podatkowej korzystali podatnicy, którzy świadczą usługi ściągania długów, jeśli czynności tych nie dotyczy zwolnienie określone dla usług finansowych⁹ . Wedle ministerstwa dochodzi także do procederu – przy świadczeniu usług ściągania długów, w tym factoringu – tworzenia najpierw podmiotów działających do momentu osiągnięcia kwotowego progu zwolnienia (limitu 200 tys. zł), a następnie ich likwidacji, po czym ustanawiania nowych podmiotów, aby korzystać ze zwolnienia i nie uiszczać VAT.

Wystawianie faktur na podstawie paragonów

W projekcie nowelizacji zaostrzono także m.in. przepisy dotyczące wystawiania faktur na podstawie paragonów fiskalnych – tak, aby te faktury dokumentowały zakup dokonany przez określonego, konkretnego podatnika. Zgodnie z proponowaną zmianą, przy sprzedaży zaewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej, potwierdzonej paragonem fiskalnym, faktura dla podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej zostanie wystawiona wyłącznie wtedy, gdy paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży będzie zawierał numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Na podatnika, który naruszy ten przepis, organ podatkowy nałoży sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na tejże fakturze.

Stosowanie tej regulacji ma zdaniem resortu finansów wyeliminowanie zjawiska wystawiania za korzyść majątkową faktur na firmy na podstawie paragonów fiskalnych nie odebranych przez innych klientów – występującego głównie w branży paliwowej i budowlanej. Generalnie ustawa ma wejść w życie 1 września 2019 r.

_______________________________________________

1 Projekt ustawy z 31 maja 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Rada Ministrów przyjęła projekt 6 czerwca 2019 r., a dzień później został on skierowany do Sejmu; dalej: projekt nowelizacji.

2 Dane resortu finansów wg stanu na koniec 2017 r.

3 T.j. Dz.U. 2018 poz. 2174, dalej u.p.t.u.

4 Art. 13 ust. 5 u.p.t.u.

5 Art. 13 ust. 13 pkt 1-3 u.p.t.u.

6 Art. 1 pkt 20 projektu nowelizacji.

7 Jako przykład Ministerstwo Finansów podaje ofertę nowych telefonów jako towarów używanych i stosowanie opodatkowania w postaci VAT marża.

8 Uzasadnienie do projektu nowelizacji.

9 Art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 u.p.t.u.