languageRU      languageEN      internationalInternational        phoneZadzwoń do nas: 22 276 61 80

środa, 26 czerwiec 2019 10:49

Split payment zatacza coraz szersze kręgi

Mechanizm podzielonej płatności w podatku od towarów i usług jest od 1 lipca 2018 r. stosowany przez podatników VAT na zasadzie dobrowolności1 . Resort finansów doszedł jednak do wniosku, że nie zazębia się on z innym mechanizmem – odwrotnego obciążenia. Dlatego postanowił wprowadzić split payment w wybranych branżach w miejsce tzw. VAT odwróconego – systemu, w którym to nabywca, a nie dostawca ma obowiązek rozliczenia tego podatku. Ministerstwo szacuje, że do takiej zmiany będzie musiało się dostosować ponad pół miliona podatników VAT. Potwierdziły się zatem w pewnym stopniu przewidywania przedsiębiorców, że mechanizm podzielonej płatności będzie wymogiem wprowadzonym przez państwo2 .

 

Wprowadzenie

W dniu 16 maja 2019 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt nowelizacji ustawy o VAT i niektórych innych ustaw3 , dotyczący obligatoryjnego zastąpienia mechanizmu odwrotnego obciążenia przez split payment, którego istota polega na zapłacie przez nabywcę całości bądź części kwoty wartości sprzedaży netto na rozliczeniowy rachunek bankowy dostawcy lub usługodawcy, zaś kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury – na jego odrębny rachunek VAT4 . W uzasadnieniu regulacji wskazuje się, że celem odwrotnego obciążenia jest zapobieganie oszustwom związanym z podatkiem VAT, ale w praktyce nie tylko się ono nie sprawdza, ale tworzy problemy i nieprawidłowości5 . Nowe przepisy mają w większym stopniu uszczelnić system podatkowy i wyeliminować karuzele dotyczące podatku od towarów i usług. Zmiany są możliwe po decyzji wykonawczej Rady (UE) 2019/310 z 18 lutego 2019 r., upoważniającej Polskę do wprowadzenia szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej6 .

Obowiązkowy split payment – jakie towary i usługi, jakie transakcje?

Mechanizm podzielonej płatności zastąpi zatem odwrotne obciążenie VAT w przypadku nabycia towarów i usług wymienionych dotychczas w załącznikach nr 11, 13 i 14 u.p.t.u. – czyli tych, wobec których już jest stosowany VAT odwrócony, a także kolejnych, określonych w nowo utworzonym załączniku nr 157 . W uzasadnieniu projektu zwraca się uwagę, że wprowadzanie następnych kategorii towarów podlegających odwróconemu obciążeniu nie miałoby większego sensu, ponieważ oszuści podatkowi po takich decyzjach i tak znaleźliby sobie inne obszary, inne branże, w których mogliby wyłudzać VAT8 . Zlikwidowana zostanie kaucja gwarancyjna, która wg Ministerstwa Finansów również nie zdaje egzaminu – nie jest ona skutecznym narzędziem zabezpieczającym w przypadku podmiotów uczestniczących w karuzelach VAT, przeprowadzających transakcje dotyczące towarów objętych solidarną odpowiedzialnością. Obecnie może ją złożyć w urzędzie skarbowym podmiot dokonujący dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do u.p.t.u. – stanowi ona zabezpieczenie zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę w związku z tymi dostawami oraz powstałych po wniesieniu kaucji gwarancyjnej zaległości podatkowych9 . Split payment będzie obligatoryjny, jeśli jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekroczy 15 000 zł lub równowartość tej kwoty. Z rachunku VAT można będzie regulować płatności dotyczące składek ZUS, podatków dochodowych, akcyzy i należności celnych10.

W ocenie skutków omawianej tu regulacji wymienia się następujące usługi i towary objęte mechanizmem podzielonej płatności: usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych; usługi budowlane i budowlano-montażowe; stal i wyroby stalowe; metale i wyroby z tych metali; metale szlachetne i wyroby z tych metali, biżuteria, perły, kamienie szlachetne; maszyny i urządzenia elektryczne i ich części i akcesoria oraz urządzenia elektroniczne i ich części i akcesoria (tablety, laptopy, notebooki, telefony komórkowe, kamery, aparaty cyfrowe, procesory, konsole i urządzenia do gier wideo, urządzenia pamięci, półprzewodnikowe urządzenia pamięci trwałej); paliwa; węgiel i produkty węglowe; materiały zużyte, złom, odpady; oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne; wkłady do urządzeń, w tym kasety, tonery, tusze, atramenty i tym podobne; tworzywa sztuczne i wykonane z nich artykuły, szczególnie folie stretch; części i akcesoria do pojazdów samochodowych i motocykli.

Sankcje za niewywiązywanie się z obowiązków dotyczących stosowania split payment

Zgodnie z projektem na fakturach dokumentujących transakcje dotyczące towarów wymienionych w załączniku nr 15 (jak podkreśla resort finansów – szczególnie wrażliwych na oszustwa podatkowe) powinna znaleźć się adnotacja: „mechanizm podzielonej płatności”11. W przypadku braku takiego oznaczenia naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze12. Taka sama kara zostanie nałożona na nabywców towarów, jeśli przy płatności należności z ww. faktur nie zastosują mechanizmu podzielonej płatności. Z kolei podatnicy podatków dochodowych nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność zostanie dokonana z pominięciem split payment13. Podatnik, który wbrew obowiązkowi, dokona płatności należności wynikającej z faktury z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, będzie podlegał karze grzywny do 720 stawek dziennych. Ustawa ma wejść wżycie, z wyjątkiem niektórych przepisów, 1 września 2019 r.

_________________________________________________________________________

1 Zgodnie z ustawą z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018 poz. 62.

2 Według badania przeprowadzonego w 2018 r. na zlecenie BIG InfoMonitor, 10,3 proc. ankietowanych stwierdziło, że – oceniając motywy stosowania split payment – nie chce tego robić, ale taki wymóg narzuci państwo.

3 Projekt z 14 maja 2019 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, dalej projekt ustawy zmieniającej; https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12321754/12591295/12591296/dokument394861. pdf.

4 Art. 108a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, t.j. Dz.U. 2018 poz. 2174, dalej u.p.t.u.

5 Projektodawca podaje przykład dotyczący towarów wrażliwych, jakimi są telefony komórkowe i nieuczciwych podmiotów, objętych obowiązkiem odwrotnego obciążenia, które sprzedają je detalicznie w szarej strefie, bez rozliczenia VAT należnego.

6 Dz.Urz. UE L 51/19.

7 Załącznik nr 15 zastąpi, po wejściu w życie ustawy zmieniającej – uchylone na mocy tej regulacji (art. 1 pkt 14 projektu) – załączniki nr 11, 13 i 14.

8 Tak stało się, w ocenie resortu finansów, po zastosowaniu mechanizmu odwróconego VAT np. w branży stalowej, w której zmniejszyły się wyłudzenia VAT, ale nieuczciwe podmioty kontynuowały swój proceder w innych branżach – przykładowo w elektronice.

9 Art. 105b u.p.t.u.

10 Art. 4 pkt 1 lit. a projektu ustawy zmieniającej.

11 Art. 1 pkt 9 lit. a projektu ustawy zmieniającej.

12 Art. 1 pkt 9 lit. c projektu ustawy zmieniającej.

13 Art. 2 i 3 projektu ustawy zmieniającej.

Sławomir Wach

Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Sekretarz redakcji miesięcznika „Doradztwo Prawne i Podatkowe – RB Biuletyn”. Dziennikarz zajmujący się tematyką dotyczącą prawa, podatków, rachunkowości, rewizji finansowej, rynków kapitałowych, prawa pracy i HR. Był autorem wielu publikacji z zakresu tej tematyki. Przez ponad 10 lat był redaktorem prowadzącym biuletynów elektronicznych BDO. Wieloletni sekretarz redakcji miesięczników „Szachy” i „Szachista”, autor działów szachowych m.in. w „Sztandarze Młodych” i tygodniku „Razem”. Współautor „Klubu szachowego”. Autor książki „Wielki mecz” (wspólnie z Ireneuszem Łukasikiem) z 1989r.. Prywatnie zapalony szachista. Osiągnięcia szachowe to m.in.: Jedyny Reprezentant Polski w Indywidualnych Mistrzostwach Świata Juniorów - XIV m. (Ateny 1971). 8-krotny Indywidualny Mistrz Polski dziennikarzy w szachach, Mistrz Polski w szachach juniorów 1970, 3-krotny drużynowy wicemistrz Polski i mistrz Polski (1971) w szachach, 2-krotny drużynowy wicemistrz Polski i mistrz Polski (1977) w szachach błyskawicznych, 2-krotny Indywidualny Mistrz Szachowy Polski Nauczycieli.

Nasze publikacje

rbiuletyn

 

lipiec-wrzesień 2023

RB Biuletyn numer 44

pobierz magazyn

Nasze publikacje

rb restrukturyzacje             russellbedford             rbdombrokersi