Wprowadzenie W Rządowym Centrum Legislacji zamieszczony został projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług i Ordynacji podatkowej1 (dalej projekt ws. stawek VAT lub projekt
z 8 listopada 2018). Przewiduje się w nim rezygnację z dalszego stosowania, w celu opodatkowania VAT, Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług – PKWiU 20082, z której można korzystać do 31 grudnia 2018 r.3. W miejsce PKWiU 2008, która w ocenie Ministerstwa Finansów jest nieefektywna, skomplikowana
i nie chroni podatników wskutek m.in. braku wiążącej mocy opinii klasyfikacyjnych wydawanych przez Główny Urząd Statystyczny4, będą obowiązywały: unijna Nomenklatura Scalona (ang. Combined Nomenclature, dalej CN) w zakresie towarów i aktualna Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług PKWiU 20155, jeśli chodzi o usługi.
W klasyfikacji celnej, jaką jest CN, ujmowane są towary, które znajdują się w obrocie, przy czym dany towar jest klasyfikowany w określonym grupowaniu (dział, pozycja, podpozycja, kod)6, zaś Komisja Europejska przyjmuje każdego roku rozporządzenie przedstawiające pełną wersję CN, wraz ze stawkami celnymi, które stosuje się od 1 stycznia następnego roku.
Według szacunków resortu, na koniec 2017 r. było 1 653 110 podatników VAT czynnych, składających deklaracje związane z tym podatkiem. Zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług7 (dalej u.p.t.u.) obecnie obowiązują trzy stawki VAT – podstawowa w wysokości 23 proc. oraz dwie obniżone (5 i 8 proc.). Nie ulegną one zmianie w 2019 r.
Nowa matryca stawek podatku od towarów i usług
W projekcie z 8 listopada 2018 r. proponuje się uproszczenie systemu stawek VAT poprzez – jak wskazuje się w uzasadnieniu zmian – przyjęcie, w miarę możliwości, takiej samej stawki podatku dla całych działów CN oraz stosowanie generalnie zasady obniżania stawek, jeżeli konieczna będzie zmiana stawki na dane towary. Ustawodawca wskazuje, że w ten sposób rozwiązane zostaną problemy związane ze stosowaniem różnych stawek dla towarów takiej samej kategorii.
Przykładowo wobec wszystkich produktów ujętych w dziale 19 CN (przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze) ma być stosowana jedna stawka w wysokości 5 proc. Obecnie w przypadku pieczywa świeżego, zależnie od daty przydatności do spożycia obowiązuje stawka 5
bądź 8 proc., zaś wyrobów ciastkarskich (także w zależności od tej daty – 8 lub 23 proc.). Znikną więc irracjonalne dla podatników niektóre kryteria ustalania stawek danych wyrobów.
W okresie od 1 kwietnia 2019 r. do
31 grudnia 2019 r. stawka podatku w wysokości 5 proc. będzie stosowana w odniesieniu do: książek, broszur, ulotek i podobnych materiałów, drukowanych nawet w pojedynczych arkuszach, książek dla dzieci, obrazkowych, map wszelkich rodzajów, a także publikacji w formie elektronicznej, a zatem również wobec np. e-booków8.
W tym samym terminie stawka VAT w wysokości 8 proc. będzie obowiązywała w odniesieniu do gazet, dzienników i czasopism, nawet ilustrowanych lub zawierających materiały reklamowe – z wyłączeniem materiałów, które w całości lub w przeważającej mierze służą celom reklamowym oraz wobec publikacji elektronicznych (e-prasa)9. Nastąpi w tym przypadku obniżenie stawki
z 23 proc. na 8 proc. dla wydawnictw, które nie mają symbolu ISSN.
Zgodnie z nową matrycą, obniżona będzie z 8 proc. do 5 proc. stawka VAT dla m.in. produktów dla niemowląt i dzieci, owoców tropikalnych i cytrusowych, orzechów kokosowych, pistacjowych i migdałów.
Żeby nie było tak różowo – resort finansów informuje w uzasadnieniu zmian, że ujednolicenie w grupach towarowych stawek VAT będzie oznaczało w niektórych przypadkach ich podwyższenie. Wzrośnie zatem VAT z 5 proc. na 8 proc. na czasopisma specjalistyczne, zaś na soki z owoców i warzyw inne niż tak zwane soki stuprocentowe, z 5 proc. na 23 proc. Tę podwyżkę ministerstwo motywuje taką samą stawką (podstawową) dla większości napojów – herbaty, wody butelkowanej czy kawy. Konsumenci gustujący w owocach morza nie będą zadowoleni z podwyższenia stawki VAT – z 5 proc. na 23 proc. – m.in. na ośmiornice, homary, kraby, langusty, krewetki, ostrygi i małże.
Wiążąca informacja stawkowa
Podatnicy będą mogli ubiegać się o wydanie przez dyrektora izby administracji skarbowej decyzji – zwanej wiążącą informacją stawkową (dalej WIS) – na potrzeby opodatkowania dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług, zawierającej m.in. klasyfikację tego towaru wg działu, pozycji, podpozycji lub kodu CN albo usługi wg działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji PKWiU, niezbędnej do określenia stawki właściwej dla towaru bądź usługi, a także stawkę podatku właściwą dla tego towaru albo usługi10. Opłata za wniosek o wydanie WIS, który będzie mógł dotyczyć tylko jednego towaru albo usługi, wyniesie 40 zł.
Podsumowanie
Zmiany systemowe zaproponowane w projekcie ustawy z 8 listopada 2018 r. mają przełomowy charakter. Absurdalne kryteria ustalania stawek VAT niektórych wyrobów (słynny już termin przydatności do spożycia) powinny być jak najszybciej usunięte z regulacji podatkowych. Niewątpliwie prostsze będą zasady stosowania przepisów w przypadku stawek obniżonych.
Wiążąca informacja stawkowa ma być swoistym parasolem ochronnym dla podatników, którzy chcą mieć pewność co do podatku VAT dotyczącego sprzedawanych przez nich towarów czy też świadczonych usług. Co ważne, na decyzję będzie się mógł powołać i mieć z tego tytułu ochronę nie tylko wnioskodawca, ale także inny podatnik – jeżeli przedmiotem jego transakcji będą towary lub usługi określone w danej WIS.
____________________________
1 Projekt ustawy z 8 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa, opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji; http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12317902/12547398/12547400/dokument366675.pdf.
2 Klasyfikacja ta została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), Dz.U. 2008 nr 207 poz. 1293 z późn. zm.
3 Na mocy par. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 12 grudnia 2017 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), Dz.U. 2017 poz. 2453.
4 Uzasadnienie do projektu z 8 listopada 2018 r., zamieszczone w Rządowym Centrum Legislacji.
5 Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), Dz.U. 2015 poz. 1676.
6 Por. Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych; https://www.puesc.gov.pl.
7 Dz.U. 2017 poz. 1221, z późn. zm.
8 Art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2 projektu z 8 listopada 2018 r., op. cit.
9 Art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 projektu z 8 listopada 2018 r., op. cit.
10 Zgodnie z art. 1 pkt 7 projektu z 8 listopada 2018, w u.p.t.u., w dziale VIII po rozdziale 1 dodany zostanie rozdział 1a „Wiążąca informacja stawkowa”.
