Od kilku tygodni trwa zbieranie podpisów pod petycją „Uchrońmy podatek liniowy! – stop niekorzystnym zmianom w Polskim Ładzie”, uruchomioną przez rzecznika małych i średnich przedsiębiorców, Adama Abramowicza. 14.09. pod petycją podpisało się już 52355 osób.

Powoli zbliżają się ku końcowi konsultacje w sprawie wprowadzenia tzw. Nowego ładu – największej reformy prawa podatkowego ostatnich lat. Projekt przepisów ma w założeniu uszczelnić system podatkowy, zniwelować nierówności społeczne i wesprzeć przedsiębiorców. Ostatni punkt niestety zapewne zostanie w sferze założeń, ponieważ zapisy Nowego ładu de facto obciążają przedsiębiorców.

Polski Ład to nasz plan na czas po pandemii, w którym przedstawione zostały propozycje dotyczące wielu dziedzin życia społecznego i gospodarczego. Plan, który przewiduje działania i inwestycje m.in. w zdrowie, rodzinę czy energetykę. To nasza odpowiedź na rzeczywistość postcovidową[1]. Taką informację przekazuje nam specjalistyczna strona internetowa założona w celu przybliżenia obywatelom założeń Nowego Polskiego Ładu gospodarczego. Póki co jednak nie mamy żadnych konkretów, a jedyne, co wiemy, to, że plan - z dużym prawdopodobieństwem - zaszkodzi przedsiębiorczości poprzez rewolucyjną zmianę w oskładkowaniu. 

Ulga na robotyzację przemysłową jest skierowana do firm chcących usprawnić produkcję przez zastosowanie nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie urządzeń. Celem takiej ulgi ma być wzrost liczby robotów w produkcji a tym samym zwiększenie jej wydajności i obniżenie kosztów.

Wśród rządowych propozycji wydatkowania funduszy unijnych w ramach Nowego Ładu znalazły się też zmiany dotyczące ulg podatkowych.

Podniesiona do 30 tys. kwota wolna od podatku oraz podniesienie I progu podatkowego z 85,5 tys. zł do 120 tys. zł – to nie jedyne zmiany, jakie zaproponował ustawodawca. W ramach programu połączono IP-Box i ulgę badawczo- rozwojową (BR). Symultaniczna ulga IP-BOX i B+R ma pomóc w procesie cyfryzacji usług.

Ulga na innowacje – IP Box

Z ulgi IP BOX mogą skorzystać przedsiębiorcy opodatkowani:

• w ramach skali podatkowej (PIT-36)
• podatkiem liniowym (PIT-36L).

Podatnicy, którzy w ramach działalności gospodarczej osiągają kwalifikowane dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP), mają prawo opodatkować takie dochody według 5% stawki podatkowej.

Kwalifikowane prawa własności intelektualnej to prawa podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska:

• patenty
• prawo ochronne na wzór użytkowy
• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego
• prawo z rejestracji topografii układu scalonego
• dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin
• prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu
• wyłączne prawo w rozumieniu ustawy o ochronie prawnej odmian roślin
• autorskie prawo do programu komputerowego

których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Kwalifikowanym dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest osiągnięty przez podatnika w roku podatkowym dochód (strata):

• z opłat i należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej
• ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej
• z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi
• z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym w postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego praw własności intelektualnej ustala się jako iloczyn:

• dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym oraz
• wskaźnika obliczonego według wzoru, który uwzględnia koszty poniesione na działalność B+R prowadzoną przez samego podatnika na nabycie wyników prac B+R od podmiotów niepowiązanych i powiązanych, nabycie samych praw własności intelektualnej.

Podatnicy, którzy wybierają opodatkowanie kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej korzystają z 5% stawki podatkowej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnęli dochód bądź ponieśli stratę z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej i składają zeznanie roczne wraz z załącznikiem PIT/IP.

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (B+R)

Z ulgi na działalność badawczo rozwojową (B+R) mogą skorzystać przedsiębiorcy opodatkowani:

• w ramach skali podatkowej (PIT-36)
• podatkiem liniowym (PIT-36L)

W związku z prowadzeniem działalności badawczo-rozwojowej podatnikom przysługuje ulga polegająca na odliczeniu od podstawy opodatkowania części kosztów uzyskania przychodów poniesionych na ten rodzaj działalności, określanych jako koszty kwalifikowane.

Jest to zatem dodatkowe pomniejszenie podstawy opodatkowania z tego samego tytułu, z którego dany koszt został już zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Za koszty kwalifikowane uznaje się:

• wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu
• wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia lub o dzieło w części związanej z działalnością badawczo-rozwojową, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy-zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu
• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową
• nabycie sprzętu specjalistycznego niebędącego środkiem trwałym oraz materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze, międzynarodowe instytuty naukowe, Centrum Łukasiewicz, instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, Polska Akademia Umiejętności, inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej
• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT
• nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT
• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
  • przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy
  • prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego
  • odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego w postępowaniu zgłoszeniowym i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie
  • opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia i dokonywanie innych czynności koniecznych do nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy i prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego
• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością (z zastrzeżeniem centrów badawczo-rozwojowych).

Podatnicy, którzy zamierzają skorzystać z ulgi, muszą wyodrębnić koszty działalności B+R w prowadzonej ewidencji: w księgach rachunkowych albo podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. Podatnicy wykazują w tym zeznaniu koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu.

Jeżeli w roku podatkowym, za który ma być dokonane odliczenie, podatnik poniósł stratę lub wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Podatnikowi, który w roku rozpoczęcia prowadzenia działalności poniósł stratę albo osiągnął dochód niższy od kwoty przysługującego za ten rok odliczenia, przysługuje kwota zwrotu, odpowiadająca iloczynowi nieodliczonego odliczenia i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym. Ten mechanizm stosuje się również w roku podatkowym następującym bezpośrednio po roku rozpoczęcia działalności, jeżeli w tym roku podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Ważne! Podatnik, który w roku rozpoczęcia działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub taką działalność prowadził małżonek tej osoby – jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa – nie jest traktowany jako rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej.

Kwota zwrotu wykazana w zeznaniu stanowi pomoc de minimis.

Pomoc de minimis to pomoc publiczna – wsparcie państwa, udzielana małym i średnim przedsiębiorcom, która nie musi być zgłaszana do Komisji Europejskiej. Określenie pomocy de minimis ma na celu zachowanie konkurencji na rynku w ten sposób, że żaden z uczestników rynku nie otrzyma wsparcia, które mogłoby naruszyć konkurencję.

Jeżeli podatnik przed upływem trzech lat podatkowych – licząc od końca roku podatkowego, za który złożył zeznanie, w którym wykazał kwotę zwrotu gotówkowego – został postawiony w stan upadłości lub likwidacji, wykazana kwotę zwrotu musi zwrócić.

Inne ulgi na działalność badawczo-rozwojową

Poza połączeniem wyżej opisanych ulg Nowy Ład zakłada też ulgę na innowacyjnych pracowników oraz ulgę na prototyp. Szczegółów tych rozwiązań jeszcze nie podano, natomiast wiemy, że pierwsze rozwiązanie ma być stworzone na wzór Włoch, gdzie koszty zatrudnionych naukowców odliczyć można pod pewnymi warunkami (być może wymogiem będzie jednoczesne korzystanie z B+R). Z kolei ulga na prototyp może funkcjonować podobnie jak we Francji. Nowy produkt, wprowadzony w ramach prac badawczo-rozwojowych (B+R) obejmie jego produkcję lub wprowadzenie na rynek.

W dniu 15 maja rząd Zjednoczonej Prawicy przedstawił swój nowy program, zapowiadany od pewnego czasu Polski Ład. Pod tą nazwą znajduje się propozycja zmian społeczno-gospodarczych, które docelowo mają zmienić na lepsze rzeczywistość po przejściu pandemii Covid-19.