Dyrektywa 2019/2121 (dalej Dyrektywa), zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132, opublikowana 12 grudnia 2019 roku, określa kompleksowe procedury przekształceń i podziałów transgranicznych oraz reguluje dodatkowe zasady dotyczące transgranicznych połączeń spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mających siedzibę w państwach członkowskich. Zakresem dyrektywy nie został objęty podział transgraniczne polegający na przeniesienie aktywów i pasywów na co najmniej jedną istniejącą spółkę.
Dyrektywa 2019/2121 zmienia dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do zaświadczeń potwierdzających dopuszczalność operacji, wprowadzając cyfrowe narzędzia i procesy w celu zapewnienia procedur składania wniosków w trybie online oraz przekazywania wszelkich informacji i dokumentów
Dyrektywa wprowadza nową koncepcję transformacji transgranicznych. Przekształcenie transgraniczne to operacja, w ramach której spółka, bez likwidowania i rozwiązywania, przekształca swoją formę prawną państwa wyjściowego w formę prawną państwa przyjmującego, do którego zamierza się przenieść (tj. docelowym państwie członkowskim) i przenieść przynajmniej swoją statutową siedzibę do docelowego państwa przyjmującego, zachowując jednocześnie osobowość prawną.
Ponadto Dyrektywa ma na celu wprowadzenie silniejszej ochrony wierzycieli i wspólników mniejszościowych oraz znaczne uproszczenie wszystkich operacji transgranicznych. Aby zapewnić skuteczną kontrolę operacji transgranicznych, właściwe organy państw członkowskich spółki lub spółek prowadzących operację transgraniczną powinny być uprawnione do wydania zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność przekształcenia, połączenia lub podziału (zwanego dalej „zaświadczeniem potwierdzającym dopuszczalność operacji”).
Dyrektywa 2019/2121 zmienia dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do zaświadczeń potwierdzających dopuszczalność operacji, wprowadzając cyfrowe narzędzia i procesy w celu zapewnienia procedur składania wniosków w trybie online oraz przekazywania wszelkich informacji i dokumentów.
W celu ochrony wszystkich zainteresowanych stron operacji transgranicznej (wspólników, wierzycieli, pracowników) Dyrektywa przewiduje obowiązek sporządzenia i udostępnienia projektu planu dla danej operacji transgranicznej. Oprócz określonych wymogów zwartych w dyrektywie 2017/1132, plan operacji transgranicznej powinien zawierać dodatkowo wszelkie informacje dotyczące szczegółów oferty wynagrodzenia pieniężnego dla wychodzących ze spółki wspólników oraz wszelkich zabezpieczeń oferowanych wierzycielom, a w szczególności takich jak gwarancje lub zastawy.
Podmiot przeprowadzający operację transgraniczną jest zobowiązany do przygotowania i udostępnienia dla pracowników i wspólników sprawozdania wyjaśniającego i uzasadniającego aspekty prawne i ekonomiczne operacji transgranicznej oraz wyjaśniającego skutki operacji transgranicznej. Pracownicy, osobiście lub przez swoich przedstawicieli, powinni mieć możliwość wyrażenia swojej opinii, która w momencie jej wyrażenie zostaje dołączona do sprawozdania.
Biorąc pod uwagę złożoność przekształceń, połączeń i podziałów transgranicznych (zwanych dalej łącznie „operacjami transgranicznymi”) interesy osób, których operacja transgraniczna będzie dotyczyła, Dyrektywa tworzy ramy, których zakres musi zostać uwzględniony przez państwa członkowskie na poziomie krajowym. W tym celu właściwe organy zaangażowanych państw członkowskich powinny zapewnić warunki w ramach których, decyzja o operacji transgranicznej powinna zostać podjęta w sposób sprawiedliwy, obiektywny i niedyskryminujący na podstawie wszystkich istotnych elementów wymaganych na mocy prawa unijnego i krajowego.
Przewidziane są również pewne wyjątki od stosowania Dyrektywy. Przykładowo nie ma ona zastosowania do spółek w likwidacji, w których rozpoczęto podział majątku. Państwa członkowskie mają możliwość dodatkowego wyłączenia spółek objętych innymi postępowaniami likwidacyjnymi. Państwa członkowskie mają również możliwość zdecydowania o niestosowaniu Dyrektywy do spółek objętych postępowaniem upadłościowym, zgodnie z definicją zawartą w prawie krajowym lub do ram restrukturyzacji zapobiegawczej, niezależnie od tego, czy takie postępowanie wchodzi w skład krajowych ram prawnych dotyczących niewypłacalności, czy też jest uregulowane poza tymi ramami.
Dyrektywa 2019/2121 weszła w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. Państwa członkowskie mają obowiązek jej transpozycji do ich krajowego porządku prawnego do dnia 31 stycznia 2023 r.
Autor: Ernest Bucior, radca prawny Russell Bedford Poland
