Sąd rejestrowy dysponuje także instrumentami prawnymi umożliwiającymi rozwiązanie spółki oraz ustanowienie likwidatorów, a w niektórych przypadkach nawet rozwiązania spółki bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.
Przymusowe rozwiązanie spółki osobowej z likwidacją dopiero po grzywnie
Co do zasady, sąd rejestrowy w pierwszej kolejności dokonuje wezwania do wykonania obowiązków, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 - Kodeks postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych.
Sąd rejestrowy będzie wszczynał z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe
Niemniej jednak, jeżeli pomimo stosowania grzywny, o której mowa powyżej, osobowa spółka handlowa (czyli na przykład spółka jawna lub komandytowa) w dalszym ciągu nie wykonuje obowiązków, do spełnienia których jest zobowiązana i do spełnienia których wezwał ją sąd rejestrowy, sąd rejestrowy może z urzędu i z ważnych powodów orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora.
Przymusowe rozwiązanie bez postępowania likwidacyjnego
Katalog przypadków, na podstawie których sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązaniu podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, został ustanowiony w art. 25a ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Dla zapominalskich przedsiębiorców istotne znaczenie ma jednak przede wszystkim art. 25a pkt 4ustawy o KRS. W myśl przywołanego przepisu sąd rejestrowy będzie wszczynał z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe.
Żeby uwolnić się z takiej niekorzystnej sytuacji, wezwany podmiot powinien wykazać, dysponuje majątkiem w ramach działalności majątek lub faktycznie nadal ją prowadzi, ponieważ sąd rejestrowy umarza postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego w przypadku ustalenia, że podmiot względem którego toczy się postępowanie, posiada zbywalny majątek lub faktycznie prowadzi działalność.
Dogrywka ze Skarbem Państwa
Mając powyższe na uwadze, warto pamiętać o wypełnieniu obowiązków wynikających z bycia przedsiębiorcą wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego, zwłaszcza że w przypadku wykreślenia podmiotu z rejestru, Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie pozostałe po wykreślonym z rejestru podmiocie, bez względu na przyczynę wykreślenia. Z chwilą wykreślenia z rejestru Skarb Państwa ponosi też odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania podmiotu wykreślonego z rejestru.
Niemniej jednak wspólnicy, członkowie spółdzielni i inne osoby uprawnione do udziału w majątku likwidacyjnym mogą dochodzić swoich praw dopiero gdy reprezentują łącznie co najmniej dwie trzecie głosów i wykażą, że wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni.
Autor: Michał Skwarek - aplikant radcowski w departamencie prawnym Russell Bedford Poland. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
