Początek XXI wieku to czas masowego udzielania przez banki kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Kredytobiorcy, zapewniani o bezpieczeństwie i korzyściach, jakie niosą z sobą „kredyty frankowe”, podpisywali umowy zawierające liczne wady prawne, w tym niedozwolone postanowienia umowne (klauzule abuzywne). Aktualnie problemy takich umów kredytowych, jak abuzywność klauzul przeliczeniowych, niedopełnianie przez banki obowiązków informacyjnych wobec klienta przy zawieraniu umów oraz inne naruszenia przepisów prawa bankowego i cywilnego, mocno zajmują sądy krajów członkowskich UE, w tym sądy polskie, oraz TSUE. Kwestią dyskusyjną jest jednak przede wszystkim fakt uznawania tego rodzaju umów za nieważne w całości oraz związana z tym konieczność dokonania rozliczenia stron z tytułu coraz częstszego orzekania przez sądy nieważności tego rodzaju umów.

Nie można odmówić przyznania świadczeń rodzinnych obywatelowi Unii, który ustanowił miejsce swego zwykłego pobytu w przyjmującym państwie członkowskim, w trakcie pierwszych trzech miesięcy jego pobytu, uzasadniając to tym, że nie uzyskuje on dochodów z działalności w tym państwie członkowskim.

Komisja Europejska zajęła się pracami na rzecz poprawy warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem cyfrowych platform pracy. Przedstawiono dyrektywę w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych. Pracodawcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan uważają, że proponowane prawo wprowadzi bałagan legislacyjny i utrudni pracę osobom korzystającym z platform.

Zdaniem rzecznika generalnego TSUE Jeana Richarda de la Toura państwa członkowskie mogą zezwolić stowarzyszeniom, których celem jest ochrona interesów konsumentów, na występowanie przed sądami z powództwami przedstawicielskimi, by chronić przed naruszeniami przepisów dotyczących danych osobowych. Powództwa te powinny mieć za podstawę naruszenia prawa, które osoby, których te dane dotyczą, wywodzą bezpośrednio z rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych

Zdaniem rzecznika generalnego Macieja Szpunara sąd krajowy rozpoznający spór między jednostkami o roszczenie wywiedzione z przepisu krajowego, który określa minimalne taryfy wobec usługodawców w sposób sprzeczny z dyrektywą usługową, musi odstąpić od zastosowania takiego przepisu krajowego Obowiązek ten wynika ze szczególnego charakteru przepisów dyrektywy usługowej jako konkretyzujących traktatową swobodę przedsiębiorczości oraz z konieczności poszanowania zagwarantowanego w Karcie praw podstawowych UE prawa podstawowego w postaci swobody zawierania umów.

Zdaniem rzecznika generalnego Saugmandsgaarda Øe art. 17 dyrektywy 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym [1] jest zgodny z wolnością wypowiedzi i informacji zagwarantowaną w art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

W dniu 22 września 2020 r. Sąd Najwyższy na posiedzeniu w Izbie Cywilnej, na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku sądu okręgowego w sprawie o wyłączenie z masy upadłości środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej zgromadzonych na rachunku prowadzonym w banku, którego upadłość została ogłoszona, postanowił wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującym pytaniem prawnym:

Czy rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz.Urz. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006 r., s. 25 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 5, art. 3, 4, 57 ust. 1, art. 70 i 80, a aktualnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.Urz. UE L 347 z dnia 20 grudnia 2013 r., s. 320 ze zm.), w tym w szczególności art. 2 pkt 15, art. 37 ust. 1, art. 66, 67 ust. 1, art. 74 ust. 1 i art. 89 ust. 1, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie regulacji prawa krajowego, która uniemożliwia podmiotowi, który otrzymał środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, skuteczne dochodzenie na drodze sądowej wyłączenia z masy upadłości tych środków, jeżeli zostały one wpłacone na rachunek bankowy prowadzony w banku, którego upadłość została następnie ogłoszona, albo regulacji prawa krajowego, która nie wyłącza tych środków z masy upadłości upadłego banku.

Problem dotyczy upadłości banku, w którym powodowa gmina miała rachunek bankowy, na który zostały wpłacone środki pieniężne stanowiące dofinansowanie inwestycji w ramach projektu unijnego. W wyniku upadłości tego banku zaistniał problem prawnego charakteru tych środków. Zarówno sędzia-komisarz, rozpatrujący wniosek o wyłączenie środków pieniężnych z masy upadłości, jak i sądy obu instancji, rozpatrujące pozew o wyłączenie z masy, uznały, że ponieważ te środki weszły do majątku banku, a następnie do masy upadłości (z uwagi na ich wpłatę na rachunek bankowy), nie ma zastosowania ani art. 831 par. 1 pkt 2a k.p.c. w zw. z art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (aktualnie: t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1228 ze zm.), ani art. 70 i n. pr. upadł. Oznacza to, że są to środki, które wchodzą do masy upadłości i nie podlegają wyłączeniu z niej. W konsekwencji, według stanowiska sądów powszechnych, powódka może jedynie zgłosić do masy upadłości wierzytelność w postaci zapłaty kwoty o tej samej wartości.

Sąd Najwyższy powziął wątpliwość czy regulacje krajowe, które uniemożliwiają beneficjentowi skuteczne dochodzenie przed sądem wyłączenia z masy upadłości środków pozyskanych z UE na konkretny cel, albo które nie wyłączają tych środków z masy upadłości są zgodne z przepisami powołanych rozporządzeń unijnych, mając na uwadze cel i charakter tych dotacji.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 15 października 2020 r. wskazuje, że polskie przepisy dotyczące korekty podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług są niezgodne z unijnymi regulacjami.

Tak często powtarzane ostatnio hasło „praworządność” przeżywa swoją wątpliwą karierę w Polsce od momentu rozpoczęcia czystki w szeregach czasami bardzo zasłużonych sędziów. Niektóre z państw członkowskich wykorzystują tę sytuację do uogólnionego negowania prawidłowości działania sądów w Polsce, co objawia się między innymi blokowaniem europejskiego nakazu aresztowania (ENA). Rzecznik generalny TSUE Campos Sánchez-Bordona orzekł, iż jest to działanie nie licujące z unijnym prawem.

Rada Europejska zatwierdziła nałożenie podatku na tworzywa sztuczne nienadające się do recyklingu. Ma on zasilić budżet Funduszu Naprawczego służącego do walki z kryzysem. Niestety nie tego dotyczącego ochrony środowiska.