languageRU      languageEN      internationalInternational        phoneZadzwoń do nas: 22 276 61 80

Jesteś tutaj:Start/Baza wiedzy/Instrukcje, czynności, poradniki/Odpowiedzialność karna za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki
piątek, 06 grudzień 2019 07:46

Odpowiedzialność karna za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki

Z tytułu niezłożenia w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości można ponieść odpowiedzialność nie tylko finansową, lecz także karną.

Przepisu stanowiącego o odpowiedzialności z tytułu niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości należy szukać w ustawie z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 505 ze zm., dalej jako „k.s.h.”). Zgodnie z art. 586 ks.h. kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Podstawa zarzutu odpowiedzialności karnej z 586 k.s.h.

Aby ustalić znamiona odpowiedzialności karnej z tytułu niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, należy odwołać się do pojęcia „stanu niewypłacalności” rozumianego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 498 ze zm.) Prawo upadłościowe (dalej jako „Prawo upadłościowe”).

Aby ustalić znamiona odpowiedzialności karnej z tytułu niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, należy odwołać się do pojęcia „stanu niewypłacalności” rozumianego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lutego 2003 r.

Podstawą zarzutu formułowanego art. 586 k.s.h. może być bowiem wyłącznie faktycznie i formalnie ściśle określona podstawa ogłoszenia upadłości (niewypłacalność dłużnika) 1.

Przesłanki, na podstawie których należy oceniać czy wystąpił stan niewypłacalności spółki, znajdują się w treści art. 11 Prawa upadłościowego.

Z pewnością natomiast zagadnienie czy w spółce wystąpiły warunki uzasadniające złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki zgodnie z art. 11 Prawa upadłościowego wymagają wiedzy specjalnej, dlatego też w procesie karnym powinny być stwierdzone przez powołanego w tym celu biegłego (z zakresu finansów i rachunkowości lub analizy ekonomicznej) 2.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż do znamion tego przestępstwa nie należy skutek w postaci szkody. Przestępstwo to można natomiast popełnić z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim albo ewentualnym3.

Brak kary za nieprawidłowe zgłoszenie wniosku o upadłość 

Zgodnie z 586 k.s.h. karalne jest wyłącznie niezgłoszenie wniosku o upadłość, natomiast nieprawidłowe zgłoszenie wniosku o upadłość nie jest penalizowane. Należy więc przyjąć, że zgłoszenie wniosku o upadłość, który został np. odrzucony z powodu braków formalnych, nie będzie karalne na podstawie art. 586 k.s.h. 4

Z drugiej strony – na podstawie art. 586 k.s.h. karalne będzie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki po 30-dniowym terminie wskazanym art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego, tj. wniosku złożonym po terminie 30 dni od wystąpienia jednej z okoliczności wskazanej w 11 Prawa upadłościowego – od momentu wystąpienia „stanu niewypłacalności” spółki.

Kto ponosi odpowiedzialność 

Osobą ponoszącą odpowiedzialność może być członek zarządu lub likwidator spółki 5, zatem przedmiotowy przepis należy zastosować do sytuacji, w której w spółce został zastosowania analizowanego przepisu karnego dotyczy wszystkich spółek prawa handlowego, w których występuje członek zarządu lub likwidator.

W związku z tym, iż w spółkach osobowych co do zasady nie ma zarządu (z wyjątkiem spółki partnerskiej, gdzie można powołać zarząd), to jeżeli przyczyny upadłości wystąpią w takiej spółce (z wyjątkiem spółki partnerskiej) niebędącej w stanie likwidacji i wniosek o ogłoszenie upadłości nie zostanie zgłoszony w odpowiednim terminie, nie będzie podstaw do stosowania art. 586 k.s.h.6

Niedopuszczalne jest rozszerzenie zastosowania przepisu art. 586 k.s.h na prokurenta7.

Świadomość rzeczywistej kondycji finansowej spółki

Warunki, o których mowa w art. 586 KSH, mają charakter warunków formalnych są ściśle związane danymi warunkami faktycznymi związanymi z rzeczywistą kondycją finansową spółki. 

Jeżeli podejrzany bądź oskarżony wykaże, iż w zakresie wiedzy dotyczącej rzeczywistej kondycji finansowej spółki został wprowadzony w błąd, to możliwe jest uznanie przez Sąd, że sprawca nie będzie podnosi odpowiedzialności karnej na podstawie art. 28 k.k. § 18 ( nie popełnia przestępstwa, kto pozostaje w usprawiedliwionym błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu). zabronionego.

W tym jednak zakresie należy odróżniać faktyczny brak wiedzy od braku zamiaru złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ponieważ na sprawcy tego czynu ciąży szczególny prawny obowiązek dbania oraz monitorowania kondycji finansowej spółki 9.

Odpowiedzialność karna a odpowiedzialność cywilna

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd w postępowaniu cywilnym jest związany wyrokiem prawomocnym wyrokiem karnym skazującym za czyn określony w art. 586 k.s.h. Niemniej jednak wydanie skazującego wyroku karnego w powyższym zakresie nie zwalnia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych od oceny przesłanki egzoneracyjnej wszczęcia we właściwym czasie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania restrukturyzacyjnego) – art. 116 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych 10.

1 Kodeks Spółek Handlowych. Komentarz, Jacek Bieniak, Dr Michał Bieniak, Dr Grzegorz, Nita-Jagielski, Prof. Dr Hab. Krzysztof Oplustil, Robert Pabis, Dr Anna Rachwał, Dr Hab. Marcin, Spyra, Dr Grzegorz Suliński, Dr Marcin Tofel, Małgorzata Wawer, Prof. Dr Hab. Robert Zawłocki, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2020 Wydanie 7, Legalis

2 Ibidem

3 Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 lutego 2015 r., I ACa 1213/14, LEX nr 1651972

4Kodeks Spółek Handlowych. Komentarz, Jacek Bieniak, Dr Michał Bieniak, Dr Grzegorz, Nita-Jagielski, Prof. Dr Hab. Krzysztof Oplustil, Robert Pabis, Dr Anna Rachwał, Dr Hab. Marcin, Spyra, Dr Grzegorz Suliński, Dr Marcin Tofel, Małgorzata Wawer, Prof. Dr Hab. Robert Zawłocki, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2020 Wydanie 7, Legalis

5 Ibidem

6 Rodzynkiewicz Mateusz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. VII, Opublikowano: WKP 2018, Stan prawny: 15 kwietnia 2018 r., LEX

7 (zob. A. Dziekan, Uprawnienie prokurenta do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, PPH 2017, nr 12, s. 53-54).

8Kodeks Spółek Handlowych. Komentarz, Jacek Bieniak, Dr Michał Bieniak, Dr Grzegorz, Nita-Jagielski, Prof. Dr Hab. Krzysztof Oplustil, Robert Pabis, Dr Anna Rachwał, Dr Hab. Marcin, Spyra, Dr Grzegorz Suliński, Dr Marcin Tofel, Małgorzata Wawer, Prof. Dr Hab. Robert Zawłocki, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2020 Wydanie 7, Legalis

9 Ibidem

10 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2013 r. (III UK 63/12, LEX nr 1330598)

Autor: Hanna Żołnierkiewicz 

Adwokat w Departamencie Prawnym. Od 2017 roku związana z Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy Kancelaria Adwokacka Sp.k. Posiada doświadczenie w obsłudze prawnej na rzecz przedsiębiorców w zakresie łączenia, podziału i przekształcenia spółek oraz w zakresie prawa upadłościowego, prawa restrukturyzacyjnego i prawa rynku kapitałowego. Prowadzi bieżącą obsługę spółek prawa handlowego, w tym sporządza dokumentację korporacyjną, zarówno w języku polskim jak i w angielskim. Reprezentuje również klientów przed sądami powszechnymi w sprawach z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego.

Russell  Bedford Poland

Russell Bedford Poland

W Russell Bedford Poland łączymy potencjał naszych ekspertów z wielu branż, oferując Państwu usługi w zakresie doradztwa prawnego, podatkowego, audytu, księgowości oraz doradztwa restrukturyzacyjnego i biznesowego.

Na polskim rynku usług profesjonalnych działamy od 2011 roku, nasze biura znajdują się w Warszawie, Katowicach i w Bydgoszczy. Pracuje w nich ponad 70-osobowy zespół zajmujący się kompleksową obsługą zarówno przedsiębiorstw, jak i podmiotów indywidualnych. Nasz zespół tworzą adwokaci, radcowie prawni, doradcy podatkowi, doradcy restrukturyzacyjni, księgowi, biegli rewidenci, biegli ds. wycen, analitycy finansowi i inni specjaliści.

Nasze publikacje

rbiuletyn

 

lipiec-wrzesień 2023

RB Biuletyn numer 44

pobierz magazyn

Nasze publikacje

rb restrukturyzacje             russellbedford             rbdombrokersi