Projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 (tzw. Tarcza 4.0), który wpłynął do Sejmu w dniu 22 maja 2020 roku, wprowadza zmiany dotyczące Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego. Dotyczą one w szczególności przeprowadzania posiedzenia sądu w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania, które zgodnie z nowymi przepisami odbywałoby się za pomocą urządzeń technicznych umożliwiających udział w posiedzeniu na odległość, z jednoczesnym przekazem obrazu i dźwięku (dodanie § 10 w art. 100 k.p.k.), co w konsekwencji powoduje, że można odstąpić od przymusowego doprowadzenia do sądu podejrzanego i jego bezpośredniego (na sali rozpraw) przesłuchania przez sąd. Osobę reprezentującą stronę w sposób przedstawiony powyżej uznaje się, za „obecną przy ogłoszeniu postanowienia”.
Prawo dane sądowi do uniemożliwienia obrońcy kontaktu z oskarżonym w trakcie odbywającego się posiedzenia jest propozycją nie do zaakceptowania
Kolejną zmianą, którą projektodawca proponuje, jest to, że w posiedzeniu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania, w przypadku zastosowania możliwości prowadzenia postępowania za pomocą urządzeń technicznych umożliwiających udział w posiedzeniu na odległość, z jednoczesnym przekazem obrazu i dźwięku, w miejscu przebywania podejrzanego bierze udział referendarz sądowy lub asystent sędziego zatrudniony w sądzie, w którego okręgu przebywa podejrzany lub funkcjonariusz służby więziennej, jeżeli podejrzany przebywa w zakładzie karnym lub areszcie śledczym.
Obrońca może brać udział w posiedzeniu przeprowadzonym w ww. sposób w miejscu przebywania oskarżonego, chyba że obrońca stawi się w tym celu w sądzie lub sąd zobowiąże go do udziału w posiedzeniu w budynku sądu z uwagi na konieczność uchylenia ryzyka nierozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania przed upływem dopuszczalnego czasu zatrzymania oskarżonego.
W wypadku, gdy obrońca bierze udział w posiedzeniu przebywając w innym miejscu niż oskarżony, sąd – na wniosek oskarżonego lub obrońcy – może zarządzić przerwę na czas oznaczony i zezwolić na telefoniczny kontakt obrońcy z oskarżonym, chyba że uwzględnienie wniosku może zakłócić prawidłowy przebieg posiedzenia lub stwarza ryzyko nierozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania przed upływem dopuszczalnego czasu zatrzymania oskarżonego.
Prawo dane sądowi do uniemożliwienia obrońcy kontaktu z oskarżonym w trakcie odbywającego się posiedzenia jest propozycją nie do zaakceptowania.
Ponadto istotne jest, że obrońca będzie mógł uczestniczyć w posiedzeniu wspólnie z podejrzanym/oskarżonym w posiedzeniu zdalnym, tylko w przypadku kiedy sąd nie zobowiąże go do stawiennictwa w sądzie i do prowadzenia obrony jedynie w sposób „zdalny”, a podejrzany oskarżony uczestniczy w posiedzeniu w towarzystwie wyłącznie referendarza sądowego bądź asystenta sądowego. Powoduje to, że w momencie kiedy sąd będzie decydował o wolności podejrzanego/oskarżonego jego obrona oraz możliwość konsultacji z obrońcą będzie zależała od indywidualnej oceny sędziego, co w demokratycznym i praworządnym państwie nie powinno mieć miejsca.
Na marginesie podkreślić należy, że kwestią opiniowania zmian w kodeksie postępowania karnego w zakresie posiedzeń w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania zajmować się będzie wyłącznie komisja finansów.
Autor: Sylwia Jaszczuk, adwokat, współpracownik Russell Bedford Poland
