W związku z przekazaniem wspomnianych świadczeń po cenach niższych niż ich wartość rynkowa mogą pojawić się wątpliwości w zakresie prawidłowego opodatkowania transakcji na gruncie podatku VAT.
W efekcie aktualnego podejścia organów podatkowych podatnicy powinni zweryfikować stosowany dotychczas sposób rozliczania świadczeń pracowniczych, gdyż może powodować powstanie zaległości podatkowej w kwocie VAT
VAT należny tylko od wartości sfinansowanej przez pracowników
Do pewnego momentu znaczna część organów podatkowych uznawała, iż pracodawcy obciążający swoich pracowników częściową odpłatnością za świadczenia powinni ustalać postawę opodatkowania jako faktyczną kwotę zapłaty otrzymaną lub należną od pracownika, pomniejszoną o kwotę VAT.
Takie stanowisko prezentował m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 21 maja 2012 r., sygn. ILPP1/443-168/12-4/NS, który wskazał, że "(...) w przypadku częściowej odpłatności za świadczoną usługę, podstawę opodatkowania stanowi wyłącznie kwota otrzymana od pracownika - odbiorcy usługi. Zatem Spółka powinna naliczać podatek VAT należny wyłącznie od wartości świadczeń, którymi są obciążani pracownicy (...)”.
Organy stały na stanowisku, że art. 32 ustawy o VAT (odwołujący się do powiązań wynikających m.in. ze stosunku pracy) nie dotyczy sprzedaży na rzecz pracownika, gdyż przepis ten odnosi się jedynie do transakcji między podatnikami VAT.
Powyższe stanowisko przyjął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 21 maja 2014 r. sygn. ILPP2/443-183/14-4/MR, który uznał, że „przepisy dotyczące szacowania obrotu przez organy podatkowe na podstawie art. 32 ustawy odnoszą się jedynie do relacji między podatnikami i nie obejmują swoim zakresem bezpośredniej (podstawowej) relacji pracodawca-pracownik (zleceniobiorca)”.
W konsekwencji organ uznał, że w sytuacji, gdy podatnik dokona na rzecz pracowników sprzedaży świadczeń po cenach niższych niż ceny rynkowe, nie znajdzie zastosowania art. 32 ust. 1 ustawy o VAT.
Zmiana podejścia organów podatkowych
W ostatnim czasie organy podatkowe zmieniły dotychczasowe, korzystne dla podatników stanowisko, uznając, że pracodawca i pracownik są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 32 ustawy o VAT. W związku z powyższym podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa wykonywanych świadczeń pomniejszona o podatek.
Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 12 sierpnia 2019 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.234.2019.2.ISK wskazał iż, „w sytuacji gdy podatnik dokonuje na rzecz pracowników odsprzedaży świadczeń będących przedmiotem wniosku po cenach niższych niż ceny rynkowe – a taka sytuacja występuje w przypadku częściowej odpłatności za prawo do korzystania z miejsc postojowych i karnetów sportowych - to znajdzie zastosowanie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy, zawierający normę zapobiegającą unikaniu opodatkowania w takich sytuacjach”.
W konsekwencji uznać należy, że zgodnie z art. 29a ustawy o VAT, podstawę opodatkowania częściowo odpłatnych świadczeń dla pracowników stanowi wartość danego benefitu, wynikająca z faktury nabycia świadczenia przez podatnika od osoby trzeciej.
Stanowisko to nie jest odosobnione. Podobne rozstrzygnięcia znajdziemy w ostatnio wydanych interpretacjach indywidualnych m.in.:
- z dnia 4 grudnia 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.593.2019.1.AM oraz
- z dnia 12 sierpnia 2019 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.234.2019.2.ISK.
Niekorzystne dla podatników podejście potwierdził również Wojewódzki Sąd Administracyjny, w wyroku z 12 października 2017 r. sygn. I SA/Łd 643/17.
W efekcie aktualnego podejścia organów podatkowych podatnicy powinni zweryfikować stosowany dotychczas sposób rozliczania świadczeń pracowniczych, gdyż może powodować powstanie zaległości podatkowej w kwocie VAT wynikającej z różnicy między wartością rynkową świadczenia a kwotą otrzymaną od pracownika.
Należy również podkreślić, że aktualne stanowisko dotyczy sytuacji, w której świadczenia na rzecz pracowników są finansowane częściowo ze środków obrotowych pracodawcy i częściowo ze środków własnych pracownika. W sytuacji, gdy świadczenie jest finansowane ze środków ZFŚS, organy podatkowe nie będą szacowały podstawy opodatkowania według wartości rynkowej, ponieważ czynność w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Pracodawca w takim przypadku nie działa zatem w charakterze podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, lecz występuje jedynie jako podmiot administrujący środkami tego funduszu.
Autor
Bożena Pawłowska, starszy konsultant podatkowy, biuro Russell Bedford w Katowicach
