W obszernym materiale, składającym się z dwóch części, przedstawimy poszczególne rodzaje roszczeń, opierając się na definicjach oraz na orzecznictwie. Pierwsza część artykułu przestawia problematykę i opisuje możliwości wystąpienia z roszczeniami: o zaniechanie niedozwolonych działań; o usunięcie skutków niedozwolonych działań; o złożenie oświadczenia.
I. Roszczenie o zaniechanie niedozwolonych działań
Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1) ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji „W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać: 1) zaniechania niedozwolonych działań”1.
W przypadku naruszenia czy zagrożenia interesów poprzez dokonanie czynów nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorcy przysługuje roszczenie o zaniechanie niedozwolonych działań, co stanowi charakterystyczny środek cywilnoprawnej ochrony interesów takiego przedsiębiorcy. Roszczenie o zaniechanie jest także roszczeniem typowym dla bezwzględnych praw podmiotowych, zwłaszcza z zakresu własności intelektualnej, ale również dóbr osobistych (art. 24 k.c.) i prawa własności (art. 222 § 2 k.c.)2.
Zawarte we wskazanym przepisie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pierwsze z roszczeń – o zaniechanie niedozwolonych działań – pełni istotną rolę dla ochrony ogólnie ujętych praw na dobrach niematerialnych, wynikających m.in. z przedmiotowej ustawy.
Dla przedsiębiorcy, którego interes został naruszony lub zagrożony bezprawnymi działaniami o których mowa w przepisach u.z.n.k., najistotniejsze jest, aby takie bezprawne działania zostały przerwane możliwie najszybciej (w przypadku czynów polegających na trwającym naruszeniu) oraz aby uniemożliwić dokonywanie takich działań w przyszłości (zarówno w przypadku już dokonanych naruszeń, jak i w przypadku zagrożenia naruszeniem). W konsekwencji celem opisywanego roszczenia jest zapewnienie pokrzywdzonemu przedsiębiorcy prowadzenia działalności w ramach mechanizmu konkurencyjnego, jednakże niezakłóconego nieuczciwymi działaniami podmiotów trzecich.
Przypadki, w których pokrzywdzony przedsiębiorca może podnieść roszczenie o zaniechanie naruszeń, można podzielić na trzy grupy:
1) czyn nieuczciwej konkurencji został już dokonany, a niezgodny z prawem stan wciąż trwa (tzw. czyny ciągłe);
2) czyn nieuczciwej konkurencji został już dokonany, jednak ze względu na naturę niezgodnego z prawem działania (tzw. czyny jednorazowe) lub wstrzymanie się od naruszenia, niezgodny z prawem stan nie istnieje już w dacie wystąpienia z powództwem, istnieje natomiast realne zagrożenie ponownego dokonania naruszenia;
3) istnieje uzasadnione niebezpieczeństwo, że czyn nieuczciwej konkurencji zostanie dokonany w przyszłości, chociaż nie został jeszcze popełniony (działania sprawcy znajdują się na etapie przygotowań).
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zarówno w orzecznictwie, jak i w literaturze nie pojawiają się wątpliwości co do możliwość dochodzenia roszczenia o zaniechanie w pierwszej i drugiej z wymienionych wyżej sytuacji3. Potwierdzeniem stanowiska obowiązującego w orzecznictwie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 maja 2011 roku, w którym wskazano wprost, że „dla oceny zasadności roszczenia o zaniechanie niedozwolonych działań opartego na treści art. 14 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 u.z.n.k. w związku z art. 18 u.z.n.k. bez znaczenia jest czy stan naruszenia trwa jeszcze w chwili zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Roszczenie jest uzasadnione także w przypadku, gdy stan naruszenia interesów innej osoby już nie trwa, ale zachodzi niebezpieczeństwo ponowienia niedozwolonych działań”4. Ponadto ważnym jest, że zaprzestanie działań sprzecznych z prawem w konsekwencji zastosowania się przez pozwanego do postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia roszczeń poprzez nakazanie zaniechania przedmiotowych działań na czas postępowania, nie powoduje, że roszczenie zgłoszone przez poszkodowanego przedsiębiorcę staje się niezasadne.
Problematyczna zdaje się natomiast ostatnia z opisanych powyżej sytuacji, gdy występuje się z powództwem o zaniechanie naruszeń, których jeszcze potencjalny naruszyciel się nie dopuścił, ale prowadzi przygotowania do popełnia takiego czynu5. Co prawda w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie znajdziemy przepisów, które wskazywałyby bezpośrednio na możliwość skorzystania z ochrony prewencyjnej, natomiast zgodnie z ugruntowanym w doktrynie poglądem istnieje możliwość zastosowania roszczenia z art. 18 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k., także jako środka ochrony przed przyszłym potencjalnym naruszeniem interesów przedsiębiorcy6.
Zdaje się, że uzasadnieniem dla takiego toku rozumowania może okazać się określone w art. 1 u.z.n.k. wyliczenie, które wskazuje na zapewnienie ochrony przedsiębiorców poprzez zapobieganie, jak i zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Pogląd o dopuszczalności żądania zaniechania działań przygotowawczych można także wywodzić opierając się na uzupełniającej funkcji art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Do zaistnienia czynu nieuczciwej konkurencji wystarczy podjęcie działań bezpośrednio zmierzających do wytworzenia stanu mieszczącego się w hipotezie któregokolwiek z przepisów regulujących stypizowane czyny nieuczciwej konkurencji. Od powoda nie należy w takim przypadku wymagać wykazania, że czynności przygotowawcze wypełniają znamiona czynu niedozwolonego; wystarczy, aby powód udowodnił, że bezpośrednim skutkiem tych czynności będzie (z dużym stopniem prawdopodobieństwa) zaistnienie stanu faktycznego spełniającego przesłanki przewidziane w art. 5-17 u.z.n.k.7.
W świetle powyższego, przedsiębiorca którego interes został naruszony bądź zagrożony, może wystąpić z roszczeniem o zaniechanie należycie uzasadniając i wykazując jednocześnie, że działanie naruszającego wypełnia wszystkie znamiona czynu nieuczciwej konkurencji wymienione w odpowiednich przepisach u.z.n.k.
Znamiona czynów nieuczciwej konkurencji opisane są w poszczególnych przepisach rozdziału 2 u.z.n.k. W przypadku naruszenia art. 3 ust. 1 u.z.n.k. powód już w pozwie powinien wskazać argumenty, a w miarę możliwości także dowody zagrożenia lub naruszenia własnego interesu oraz sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami w konsekwencji niedozwolonych działań dokonanych przez pozwanego. Za „dobre obyczaje”, rozumie się niebędące normami prawnymi, niewątpliwie będące normami postępowania, podobnie jak „zasady współżycia społecznego”8 oraz „ustalone zwyczaje”9, których powinny przestrzegać osoby fizyczne oraz inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
Zgodnie z orzecznictwem w tym z wyrokiem Sądu Najwyższego „Nieuczciwe w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest każde zachowanie się przedsiębiorcy (w tym stypizowane w art. 10 tej ustawy), które narusza m.in. dobre obyczaje i zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ustawy)”10.
Dowodząc zagrożenia lub naruszenia swoich interesów, chronionych na podstawie u.z.n.k., powód nie musi wykazać zaistnienia szkody, w szczególności rozumianej jako uszczerbek majątkowy ani nawet prawdopodobieństwa jej powstania wprzyszłości. Choć poniesienie szkody mieści się w pojęciu naruszenia interesów, to jednak nie jest z nim tożsame11. Ochrona udzielona na mocy przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie powinna być zawężana do zabezpieczenia majątkowych interesów przedsiębiorcy, ale wszelkich interesów doniosłych gospodarczo, co wyklucza traktowanie szkody jako warunku sine qua non dochodzenia roszczenia o zaniechanie naruszeń.
Występując z roszczeniem o zaniechanie działań grożących popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji, należy wykazać dodatkowo, że groźba ma charakter realny, a zagrożenie to powinno istnieć w dacie zamknięcia rozprawy, na co wskazuje Sąd Apelacyjny w Katowicach: „Z roszczenia o zaniechanie (zaprzestanie określonych działań) można korzystać, gdy dany czyn został popełniony i stan niedozwolonego działania trwa, jeżeli dany czyn nie został jeszcze dokonany - nie doszło do naruszenia cudzych praw, lecz zachodzi obawa jego dokonania, a istniejący stan zagraża interesowi pokrzywdzonego; jeżeli stan naruszenia praw, interesu innej osoby już nie trwa, ale zachodzi niebezpieczeństwo ponowienia niedozwolonych zachowań. Okoliczności te winien wykazać występujący z roszczeniem o zaniechanie. Dla uwzględnienia powództwa niezbędne jest, aby istniał w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.) co najmniej stan zagrożenia”12. W zakresie oceny faktycznego istnienia groźby, ciężar ten zostaje przeniesiony na sąd, który orzeka w sprawie. Jeśli zatem poszkodowany przedsiębiorca występujący jako powód, nie wykaże istnienia realnej groźby powielenia bezprawnych działań, to sąd może oddalić powództwo w tym zakresie.
Istotne z perspektywy pozwu jest prawidłowe przedstawienie treści żądania co do roszczenia o zaniechanie określonych w nim naruszeń, na co wskazuje orzecznictwo. Żądanie powinno precyzyjnie określać konkretne zakazane działania: „żądanie i rozstrzygnięcie zawierające jednoznaczne, definitywne i kategoryczne określenie niedozwolonych czynności jest niezbędne nie tylko w celu zapewnienia możliwości ich egzekucji, lecz także w celu respektowania zasady wolności gospodarczej i rozwoju konkurencji”13.
W świetle powyższego, mając na uwadze ugruntowane stanowisko i praktykę sądów w tym zakresie, należy sformułować swoje żądania w pozwie w tak dokładny i dookreślony sposób, aby dało się te żądania wyegzekwować. Należy bowiem pamiętać, że organ egzekucyjny jest związany treścią tytułu wykonawczego, natomiast po zakończeniu procesu sądowego strony nie mają w zasadzie prawnych możliwości modyfikacji treści zakazu.
Tytuł wykonawczy w zakresie orzeczenia zaniechania może być wykonywany kilkakrotnie bez potrzeby wytaczania nowego powództwa, jeżeli pomimo uprzedniego wymuszenia zastosowania się do treści zakazu dłużnik ponownie podjął zachowanie sprzeczne z tytułem14.
II. Roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań
Roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań zawarte jest w art. 18 ust. 1 pkt 2) u.z.n.k. i stanowi roszczenie tzw. restytucyjne, tzn. takie, którego celem jest przywrócenie stanu sprzed dokonania naruszeń. Poprzez sformułowanie niedozwolone działania należy rozumieć dokonanie naruszenia interesów innego przedsiębiorcy, ale również samo zagrożenie tych interesów. Zatem w zakresie wystąpienia z roszczeniem o usunięcie skutków niedozwolonych działań mowa również w przypadku usunięcia skutków zagrożenia cudzych interesów15.
Poprzez roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań można wnosić np. o zniszczenie przedmiotów, które w przyszłości służyłyby do popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji. Opisywane roszczenie różni się od roszczenia o zaniechanie określonych działań, tym, że usunięcie skutków naruszeń stanowi zachowanie czynne.
Aby przedsiębiorca mógł wystąpić z roszczeniem o usunięcie skutków niedozwolonych działań, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
1) czyn nieuczciwej konkurencji został dokonany, również w zakresie zagrożenia interesów innego przedsiębiorcy;
2) skutki czynu istnieją w momencie wydania wyroku (art. 316 § 1 k.p.c.);
3) pojawia się związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy popełnionym czynem nieuczciwej konkurencji, a skutkami, które mają zostać usunięte po wystąpieniu z roszczeniem.
Wykazanie winy przez sprawcę czy wykazanie szkody przez pokrzywdzonego przedsiębiorcę nie jest wymagane w przypadku dochodzenia opisywanego roszczenia. Niedozwolone czyny, których dopuszcza się sprawca, w konsekwencji wywołać mogą skutki w sferze majątkowej, jak i w sferze szeroko pojętych interesów ekonomicznych pokrzywdzonego przedsiębiorcy.
Podobnie jak w przypadku dochodzenia roszczenia o zaniechanie niedozwolonych działań, tak i w przypadku roszczenia o usunięcie czynów nieuczciwej konkurencji, powód zobowiązany jest w sposób bardzo precyzyjny i jednoznaczny określić treść żądania z którym występuje. Dodatkowo dobrze wskazać termin do dokonania tych czynności.
Niemniej w zakresie formułowania żądania o usunięcie skutków niedozwolonych działań pojawiają się wątpliwości co do tego, w jaki sposób zakreślić czynności, których przedsiębiorca może się domagać. W literaturze problem ten w przeważającym zakresie został rozwiązany poprzez pogląd, że ustawa nie zawiera zamkniętego katalogu czynności mieszczących się w ramach roszczenia z art. 18 ust. 1 pkt 2) u.z.n.k. Pokrzywdzony przedsiębiorca może zatem domagać się podjęcia wszelkich działań niezbędnych do usunięcia następstw czynu nieuczciwej konkurencji, pod warunkiem że działania te są adekwatne do popełnionego czynu i nadają się do usunięcia jego następstw16.
Ponadto należy pamiętać, że żądania przedsiębiorcy względem naruszającego muszą być możliwe do osiągnięcia skutku i mieścić się w zakresie czynności niezbędnych do jego osiągnięcia.
Poprzez roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań powód nie może doprowadzić do tego, aby tymi czynami sprawca czuł się gnębiony czy upokorzony. Sądy orzekające w przedmiotowych sprawach zwracają ponadto uwagę na to, aby poprzez roszczenie o usunięcie skutków niedozwolonych działań, przedsiębiorca nie doprowadził pozwanego do wyrządzenia uszczerbku majątkowego (np. przez wybór najdroższych dostępnych form publikacji tych przeprosin). W związku z powyższym w zakresie usunięcia skutków niedozwolonych działań poprzez złożenie oświadczenia w odpowiedniej formie czy wielkości oraz miejscu, należy brać pod uwagę ekonomiczne i racjonalne obciążenie naruszającego, na co sąd zwraca uwagę wyważając interesy obu stron, przez co może wydać orzeczenie o innym niż żądane w pozwie miejscu, rozmiarze lub częstotliwości publikacji przeprosin.
Ponadto, jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 10 października 2005 r. „środki przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy winny być zastosowane w sposób adekwatny do okoliczności sprawy przy ogólnym założeniu, że służą one usunięciu skutków czynu nieuczciwej konkurencji dla ochrony zagrożonych (co najmniej) interesów przedsiębiorcy”17.
Przedsiębiorca zatem powinien brać pod uwagę racjonalne obciążenie sprawcy czynu. W niniejszym przedmiocie wypowiedział się także Sąd Najwyższy oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie, które jednoznacznie zwróciły uwagę: „że nałożenie na sprawcę czynu obowiązku wycofania produktów z obrotu, pociągającego za sobą dla niego wysokie koszty i nieuchronne straty, podlega ocenie w świetle art. 5 k.c.”18. Podobne stanowisko wyraził również Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który w wyroku z dnia 10 października 2005 r., zdecydował o zmniejszeniu rozmiaru wnioskowanego przez powoda ogłoszenia, celem zminimalizowania kosztów obciążających pozwanego, jednocześnie uzasadniając, że reklama „była tylko jednym z wielu elementów ogłoszenia prasowego pozwanego czy reklamowego kalendarza, co wymagało wyważenia odpowiednich proporcji przy ocenie zakresu nałożonego na pozwanego obowiązku”19.
Jak zostało opisane powyżej, roszczenie zawarte w art. 18 ust. 1 pkt 2) u.z.n.k. może stanowić mechanizm również do usunięciu skutków naruszenia interesów niemajątkowych przedsiębiorcy. Niemajątkowy charakter usunięcia skutków niedozwolonych działań wskazał również J. Błeszyński i M. Staszków, wskazując, że roszczenie o usunięcie skutków może „prowadzić do zatarcia w świadomości uprawnionego ujemnych skutków zaistniałego naruszenia i doprowadzić do przywrócenia równowagi psychicznej zakłóconej zaistniałym naruszeniem”20.
Sposób egzekucji orzeczenia o nakazaniu usunięcia skutków czynu nieuczciwej konkurencji będzie uzależniony od treści nakazu. Może on przybrać formę czynności zastępowalnej, którą za dłużnika może wykonać inna osoba i w takim przypadku egzekucja orzeczenia będzie przeprowadzana na podstawie art. 1049 k.p.c. Postępowanie przewidziane w art. 1049 k.p.c. nie będzie potrzebne, jeśli upoważnienie powoda do dokonania czynności za pozwanego na jego koszt zostanie zawarte w wyroku. Wskazane jest więc występowanie ze stosownym wnioskiem już w pozwie. Nieco rzadziej w praktyce występują orzeczenia o nakazaniu usunięcia skutków za pomocą czynności będących w wyłącznej kompetencji sprawcy czynu (czynności niezastępowalnych). Egzekucja takich orzeczeń przebiega zgodnie z art. 1050 k.p.c. i polega na wymuszeniu orzeczonego zachowania dłużnika za pomocą grzywien nakładanych przez sąd rejonowy, działających w charakterze organu egzekucyjnego bądź w trybie art. 10501 k.p.c. przy wykorzystaniu tzw. kar kroczących zasądzanych na rzecz wierzyciela21.
III. Roszczenie o złożenie oświadczenia
Roszczenie o złożenie oświadczenia, zawarte w art. 18 ust. 1 pkt 3) u.z.n.k., swoim celem zbliżone jest bardzo do roszczenia zawartego w pkt 2) tego samego artykułu u.z.n.k., polegającego na usunięciu skutków niedozwolonych działań. Często zatem uznaje się, że roszczenie o złożenie oświadczenia kwalifikowane jest jako skonkretyzowana postać roszczenia z art. 18 ust. 1 pkt 2) u.z.n.k. lub zwraca się uwagę na ich podobieństwo do roszczenia o usunięcie skutków22. Nie ma natomiast ani w orzecznictwie, ani w doktrynie poglądów, które sugerowałyby, że roszczenie ozłożenie oświadczenia nie może przybrać samoistnego charakteru, umożliwiającego jego dochodzenie niezależnie od roszczenia o usunięcie skutków, na co wskazał wprost Sąd Apelacyjny w Katowicach zdnia 10 listopada 2005 r., I ACa 1338/05.
Roszczenie o złożenie określonego oświadczenia może przybrać rożne funkcje, w tym m.in. funkcję informacyjną, wychowawczą czy prewencyjną. Wszystkie z wymienionych funkcji znajduje odzwierciedlenie w uwzględnieniu dochodzonego roszczenia o opublikowanie oświadczenia, jego zakresu i treści.
Podstawową funkcją złożenia takiego oświadczenia jest przekazanie informacji o określonej treści określonemu kręgowi osób poinformowanie właściwego kręgu osób o dokonanym naruszeniu, a w rezultacie uświadomienie im, jaki jest rzeczywisty obraz stosunków rynkowych23. Niewątpliwie funkcja informacyjna spełnia bardzo ważną rolę, a mianowicie dlatego, że złożenie oświadczenia o skorygowaniu błędnych informacji np. co do produktów oferowanych przez przedsiębiorcę, umożliwia przywrócenie równowagi rynkowej w świadomości klientów tego przedsiębiorcy, co może wpłynąć na zmianę decyzji co do zakupu tego produktu.
Jak zostało już omówione powyżej, na krytykę zasługuje wybór przez przedsiębiorców będących powodami, takich miejsc do opublikowania oświadczenia, które niosą za sobą znaczne koszty. W takim wypadku roszczenie o złożenia oświadczenia przybiera środek represji ekonomicznej wobec pozwanego. Takie samo stanowisko prezentuje Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 listopada 2007 r., I ACa 334/07.
Przesłanki dochodzenia roszczenia o opublikowanie oświadczenia są takie same, jak przesłanki dochodzenia roszczenia o usunięcie skutków naruszenia. W szczególności zgodzić się należy z poglądem niektórych przedstawicieli doktryny (J. Szwaja (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..., red. J. Szwaja, 2006, s. 846; E. Nowińska, M. du Vall, Komentarz do ustawy o zwalczaniu..., 2008, s. 301; E. Wojcieszko-Głuszko, Roszczenie o złożenie oświadczenia..., s. 225-226), że roszczenie o złożenie oświadczenia nie przysługuje w każdym przypadku popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji. Aby zaktualizowały się przesłanki jego dochodzenia, w wyniku niedozwolonego działania muszą powstać skutki, do których usunięcia żądane oświadczenie jest właściwym narzędziem (odmienny pogląd prezentuje B. Sołtys, Nazwy handlowe i ich ochrona w prawie polskim, Kraków 2003, s. 280 i n.)24.
Forma oraz treść oświadczenia powinna odpowiadać swojemu celowi. Oświadczenie zawiera zwykle w swojej treści przeprosiny czy sprostowanie określonych sytuacji, może zostać także skierowane do ograniczonego kręgu osób, do szerszego grona odbiorców, a także można je opublikować na łamach gazet w prasie codziennej, stronach internetowych czy portalach społecznościowych. Wybór sposobu (formy) ogłoszenia powinien uwzględniać cel tej czynności w postaci usunięcia skutków niedozwolonych działań, a zatem w przypadku czynów, które wywołały skutek jedynie wśród przedstawicieli określonej branży gospodarki, adekwatne będzie oświadczenia zawarte w mediach kierowanych do tych osób25.
Ponadto formułując treść oświadczenia, należy zwrócić uwagę na to, aby była ona adekwatna do naruszenia. Sąd Najwyższy wskazał jednoznacznie, że za nieodpowiednie uznać należy żądanie opublikowania przeprosin w mediach ogólnopolskich, w sytuacji gdy czyn wywarł skutki wyłącznie wobec ściśle określonego grona osób (wyrok SN z dnia 8 lutego 2008 r., I CSK 345/07; wyrok SN z dnia 19 października 2007 r., II PK 76/07). Dopuszczalne w orzecznictwie jest także nakazanie naruszającemu, wystosowanie oświadczenia bezpośrednio określonym osobom w formie ustnej26 bądź pisemnie, w drodze oświadczenia skierowanego do konkretnego grona adresatów27.
Konstruując pozew, pozwany powinien wskazać dokładnie nie tylko treść oświadczenia, które chciałby, aby ukazało się publicznie, ale również rozmiar, czcionkę, miejsce publikacji, a także częstotliwość. Ponadto w roszczeniu powinien pojawić się również termin, do którego pozwany ma dopełnić nałożonego nań obowiązku. Sformułowanie treści oświadczenia jest obowiązkiem wyłącznie powoda, nie należy to do obowiązków sądu orzekającego, co nie wyklucza możliwości kontroli wszystkich elementów przez sąd. Może on dokonać zmian w treści żądanego oświadczenia, dostosowując je do zakresu udowodnionego w procesie naruszenia, ale również korygując na podstawie kryterium adekwatności, nawet jeśli powód w całości udowodnił zgłoszone zarzut28. Działanie sądu w zakresie kontroli treści oświadczenia nie powinno wykraczać poza sprecyzowanie jego treści podanej w pozwie (np. jego skrócenie, usunięcie niektórych sformułowań29. Niezasadne byłoby natomiast dopuszczenie się przez sąd uzupełniania treści oświadczenia o twierdzenia nieznajdujące się w żądaniu pozwu.
Przyjmuje się również, że w pojęciu, złożenia oświadczenia odpowiedniej treści z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k., mieści się nakaz podania do wiadomości publicznej wyroku lub ugody sądowej30.
Podsumowanie
Treść przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera katalog roszczeń, z którymi może wystąpić przedsiębiorca, którego interes został naruszony lub zagrożony. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać określonych roszczeń: zaniechania niedozwolonych działań; usunięcia skutków niedozwolonych działań; złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych; wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych czy zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. Roszczeń tych można domagać się łącznie bądź tylko niektórych z nich.
_________________________
1 Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku – o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, t.j. Dz. U. z 2020 poz. 1913 ze zm., zwany dalej ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji lub u.z.n.k.
2 A. Jakubecki, Postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej, Kraków 2002, s. 72; E. Wojcieszko-Głuszko, Tajemnica przedsiębiorstwa i jej cywilnoprawna ochrona na podstawie przepisów prawa nieuczciwej konkurencji, PIPWI UJ 2005, z. 89, s. 35).
3 J. Szwaja (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..., red. J. Szwaja, 2006, s. 835 i n.; E. Nowińska, M. du Vall, Komentarz do ustawy o zwalczaniu..., 2008, s. 297-298; J. Barta, R. Markiewicz (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..., red. J. Szwaja, 1994, s. 161; E. Wojcieszko-Głuszko, Tajemnica przedsiębiorstwa..., s. 36 i n.
4 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 maja 2011 r., V ACa 193/11.
5 M. Sieradzka, Roszczenie o zaniechanie działań stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji [w:] Przegląd Prawa i Administracji LXXIV Wrocław 2006, AUW No 2950, s. 224-225
6 J. Barta, R. Markiewicz (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..., red. J. Szwaja, 1994, s. 161.
7 E. Wojcieszko-Głuszko, Tajemnica przedsiębiorstwa i jej cywilnoprawna ochrona na podstawie przepisów prawa nieuczciwej konkurencji, PIPWI UJ 2005, s. 41; J. Szwaja, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa, 2006, s. 838-839.
8 zob. K. Pietrzykowski, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. I, 2018, kom. do art. 5, Nb 8–13; A. Stelmachowski, Zarys teorii, s. 117 i n.; Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo cywilne, 2001, s. 72 i n.
9 zob. art. 56, 65, 69 i 354 KC oraz W. Czachórski, Zobowiązania, s. 152 i n.; Radwański, Olejniczak, Zobowiązania, 2010, s. 33 i n., Nb 66 i n.; T. Wiśniewski, w: Dmowski, Rudnicki, Komentarz do KC, Zobowiązania, t. I, 2011, s. 27–28; Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo cywilne, 2001, s. 67–68.
10 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r., V CSK 241/08.
11 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 października 2005 r., I ACa 230/05; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 83/05.
12 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2004 r., I ACa 560/04.
13 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2014 r., II CSK 761/13.
14 K. Korzan, Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1986.
15 J. Barta, R. Markiewicz (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, 1994, s. 162.
16 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 października 2005 r., I ACa 221/05.
17 Ibid.
18 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1990 r., I CR 529/90; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 października 2008 r., I ACa 328/08.
19 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 października 2005 r., I ACa 221/05.
20 J. Błeszyński, M. Staszków, Prawo autorskie i wynalazcze, Warszawa 1983, s. 199.
21 Sieradzka Małgorzata (red.), Zdyb Marian (red.), Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, wyd. II, WK 2016.
22 E. Wojcieszko-Głuszko, Roszczenie o złożenie oświadczenia w prawie nieuczciwej konkurencji (w:) Księga pamiątkowa ku czci Profesora Janusza Szwaji, red. E. Nowińska, M. du Vall, PIPWI UJ 2004, z. 88, s. 218; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2013 r., VI ACa 1043/13.
23 J. Barta, R. Markiewicz (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, 1994, s. 162.
24 Sieradzka Małgorzata (red.), Zdyb Marian (red.), Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, wyd. II,
25 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2007 r., II CSK 493/06; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 listopada 2005 r., I ACa 1338/05.
26 J. Barta, R. Markiewicz (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, 1994, s. 163; E. Wojcieszko-Głuszko, Roszczenie o złożenie oświadczenia, s. 229.
27 Wyrok SO w Warszawie z dnia 25 stycznia 2007 r., XVI GC 1080/05, Gazeta Prawna 2007, nr 19, s. 18-19
28 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., I CSK 499/12; Rzeczpospolita PCD 2013, nr 116, s. 3.
29 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2007 r., II PK 76/07; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2007 r., I CSK 28/07; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1997 r., II CKN 546/97; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1982 r., IV CR 500/81.
30 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 października 2005 r., I ACa 230/05.
