languageRU      languageEN      internationalInternational        phoneZadzwoń do nas: 22 276 61 80

Jesteś tutaj:Start/O RB/Doradztwo Prawne i Podatkowe RB Biuletyn/Numer 21 - Doradztwo Prawne i Podatkowe RB Biuletyn/Przepadek korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa na gruncie polskiego porządku prawnego
czwartek, 21 maj 2020 09:22

Przepadek korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa na gruncie polskiego porządku prawnego

Korzyść majątkowa w polskim prawie jest rozpatrywana z punktu widzenia przychodu, a nie dochodu. Dlatego tą korzyścią jest wszystko, co sprawca uzyskał w związku z popełnieniem przestępstwa, nawet jeżeli poniósł przy tym koszty. Istotne jest, że przepadek korzyści majątkowej nie jest traktowany jako środek karny. Jest on umiejscowiony w kodeksie osobno i stanowi odrębny od środków karnych sposób ukarania sprawcy przestępstwa w celu zdyscyplinowania go i spełnienia celów prewencyjnych. Przepadek korzyści majątkowej w ustawie z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny1 (dalej: k.k.) jest traktowany na równi ze środkami kompensacyjnymi, co wynika z systematyki kodeksu, jednakże zważyć należy, że przepadek w swojej istocie nie spełnia funkcji kompensacyjnych, jak nawiązka czy naprawienie szkody. Jakie jest stanowisko orzecznictwa i doktryny względem definiowania korzyści majątkowej i jej przepadku?

 

1. Definicja przepadku korzyści majątkowej

O przepadku korzyści majątkowej osiągniętej w wyniku popełnionego przestępstwa możemy mówić w kontekście art. 45 i art. 299 § 7 k.k. jako skutku z popełnionego przestępstwa. Pierwszy z tych przepisów stanowi: „Jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa, chociażby pośrednio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów wymienionych w art. 44 § 1 lub 6, sąd orzeka przepadek takiej korzyści albo jej równowartości. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi. Ponadto za korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia przestępstwa uważa się także pożytki z rzeczy lub praw stanowiących tę korzyść. Zgodnie zaś z drugim przepisem: „W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2, sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio albo pośrednio z przestępstwa, a także korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartość, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli przedmiot, korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi”.

Przepadek korzyści majątkowej jest instrumentem, który służy pozbawianiu sprawców przestępstwa tych korzyści uzyskiwanych z popełnianych przez nich przestępstw, które nie podlegają̨ przepadkowi przedmiotów. Przepadkiem objęte są zatem te korzyści majątkowe, które pochodzą bezpośrednio z przestępstwa, nie są̨ przedmiotami, tj. mające naturę̨ niematerialną (np. prawa majątkowe), jak również pieniądze oraz wszelkie korzyści majątkowe pochodzące z przestępstwa pośrednio2. Przepadek korzyści majątkowej został wprowadzony do polskiego kodeksu karnego w 1997 r., w miejsce kary dodatkowej konfiskaty mienia, a obecna regulacja art. 44 k.k. (rozdział dotyczący przepadku) zasadniczo powiela rozwiązanie z Kodeksu karnego z 1969 r.3.

Wskazać należy, że do 1 lipca 2015 r. przepadek korzyści majątkowej był środkiem karnym i jako taki środek mógł być orzeczony obok kary, która była wymierzona sprawcy4. „Rezygnacja z umieszczenia przepadku w katalogu środków karnych podyktowana była brakiem racjonalnego uzasadnienia karnego charakteru przepadku (jeśli nie ma być konfiskatą mienia) oraz odszkodowania i obowiązku zadośćuczynienia, które to środki, w ocenie ustawodawcy, mają typowo cywilistyczny charakter”5. Ponadto istotne jest, że instytucja ta ma charakter represyjny i samodzielny, a nie jak w przypadku środków karnych – dodatkowy.

Przepadek korzyści majątkowej spełnia dwie podstawowe funkcje. Po pierwsze, środek ten zmierza do odebrania sprawcom bezprawnych korzyści oraz ma na celu zapobieganie przestępstwom. Kolejną istotną kwestią jest to, że przepadek korzyści majątkowej może być orzekany samoistnie, a do jego orzeczenia nie mają zastosowania dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 k.k., ale również nie istnieją żadne dyrektywy do jego orzekania. Do kompetencji sądu należy orzeczenie przepadku korzyści, jednakże nie jest on zależny od stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości. Rozmiar orzekanej korzyści majątkowej ma charakter obiektywny, a postawa sprawcy nie jest w tym wypadku istotna. Dyrektywy ogólnego wymiaru kary w stosunku do przepadku korzyści majątkowej nie mają zastosowania6, a obecny art. 45 k.k. stanowi, że przepadkowi ulega zarówno korzyść majątkowa, jaką sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa, jak i owoce przestępstwa, którego się dopuścił7.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że uregulowanie w k.k. dwóch różnych postaci przepadku sprawia, że przepadek w tym wypadku tworzy instytucję zupełną. Uprawomocnienie się orzeczenia przepadku korzyści majątkowej stanowi początek procedury, której celem jest doprowadzenie do przejęcia przez Skarb Państwa takiej korzyści lub jej równowartości, a tym samym do realizacji dyspozycji art. 45 § 6 k.k. Przepis ten stanowi, iż „objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość przechodzi na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku”. Z tą chwilą skazany powinien dobrowolnie zrealizować orzeczony środek karny, a jeżeli tego nie uczyni – orzeczony przepadek powinien zostać zrealizowany w formie egzekucji8. Postanowienia ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (dalej k.k.w.)9, po nowelizacji z 2003 r., przekazały całość egzekucji środka karnego przepadku, grzywny oraz nawiązki na rzecz Skarbu Państwa urzędowi skarbowemu, który prowadzi ją według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej (art. 27 k.k.w.)10.

W razie zaistnienia zbiegu egzekucji sądowej prowadzonej przez komornika i administracyjnej, realizowanej przez naczelnika urzędu skarbowego do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie ten sądowy albo administracyjny organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – organ egzekucyjny, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.

2. Definicja korzyści majątkowej

Korzyść majątkowa w polskim porządku prawnym, jako korzyść osiągnięta z popełnionego przestępstwa, jest obecnie postrzegana bardzo restrykcyjnie. Jest nią wszystko to, co sprawca osiągnął w związku z popełnieniem przestępstwa. W przepisach k.k. nie została sformułowana definicja korzyści majątkowej, co oznacza, że w toku interpretacji tego pojęcia na potrzeby postępowania karnego winno się nadawać mu znaczenie, jakie ma ono w języku powszechnym. Korzyść majątkowa jest zdefiniowana jako każde dobro, które jest w stanie zaspokoić konkretną potrzebę, którego wartość można wyrazić w pieniądzu. Korzyścią majątkową może być nie tylko przyrost majątku, ale i zawarte korzystne umowy, np. pożyczka udzielona na korzystnych warunkach. Osiągnięcie korzyści majątkowej obejmuje nie tylko zwiększenie aktywów majątkowych, lecz także zmniejszenie pasywów. Korzyścią majątkową są też między innymi osiągnięte pożytki11.

Z powyższej definicji wynika, że korzyścią jest to, co faktycznie prowadzi do powiększenia naszego majątku, bądź wszystko to, co powoduje zmniejszenie zadłużenia. Ponadto korzyść możemy zdefiniować jako zysk, pożytek, profit. W zupełnie inny sposób korzyść majątkowa jest postrzegana na gruncie prawa karnego.

3. Stanowisko doktryny

W doktrynie definiuje się korzyść majątkową jako całość uzyskanych przez sprawcę profitów z popełnionego przestępstwa. Jest ona określana jako „skradzione lub wyłudzone rzeczy, pieniądze i papiery wartościowe (korzyści pochodzące bezpośrednio z przestępstwa), środki pieniężne uzyskane w wyniku nielegalnej sprzedaży narkotyków, broni palnej, jak i korzyści uzyskane w wyniku obrotu korzyściami bezpośrednimi, np. nabyte w drodze sprzedaży lub wymiany rzeczy ruchome, nieruchomości, dzieła sztuki, środki pieniężne, a także zysk uzyskany z lokat bankowych pieniędzy pochodzących wprost z przestępstwa”12.

Ponadto do korzyści majątkowych zalicza się: „wszelkie dochody wynikające ze zmieszania, przetworzenia legalnych i nielegalnych substratów majątkowych; również jedzenie, picie oraz korzystanie ze światła opłaconego owocami przestępstw kradzieży z włamaniem. Szerokie ujęcie korzyści majątkowej powinno czynić bezprzedmiotowymi rozważania o kosztach jej uzyskania, na wzór kosztów uzyskania przychodu, którym to pojęciem posługuje się prawo podatkowe”13. Należy wskazać, analizując powyższą definicję, że w ocenie autora »korzyść majątkowa« obejmuje wszystko, co zostało uzyskane w wyniku przestępstwa, a nie różnicę pomiędzy środkami, które zostały uzyskane, a środkami zainwestowanymi.

Badanie korzyści majątkowej z punktu widzenia bilansu rachunkowego przedsiębranych czynności oraz ich wyników ekonomicznych jawi się jako pozbawione zasadności. Jeżeli sprawca z własnej woli wykorzystał swoje pieniądze m.in. na rzecz uzyskania środków odurzających, wbrew przepisom np. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii14, to nie powinien spodziewać się, że część z osiągniętych z tego tytułu dochodów zostanie mu zwrócona, ponieważ legalność posiadania środków finansowych zostaje skonsumowana poprzez bezprawne działanie, stanowiące przestępstwo15. Powyższy pogląd znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie, jednakże już w tym miejscu trzeba zauważyć, że definicja korzyści majątkowej we wszystkich przypadkach (po dokonaniu ustalenia co do jej legalności) powinna jednak być rozpatrywana z perspektywy dochodu, a nie przychodu, o czym będzie mowa poniżej.

4. Linia orzecznicza

W orzecznictwie definicja korzyści majątkowej została utrwalona na przestrzeni lat; nie sposób wręcz znaleźć judykatu formułującego tezę przeciwną do tej, która tu jest przedstawiana. Z punktu widzenia praktyki korzyść majątkowa powinna być zatem definiowana jako wszystko to, co sprawca uzyskał w wyniku popełnienia przestępstwa, co wynika z samej istoty działalności przestępczej, do której reguły rynkowe bilansu zysków i strat nie mają zastosowania. Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z 15 lutego 1977 r.: „Korzyścią w myśl art. 36 § 3 k.k. jest każda bezprawna korzyść majątkowa, jeżeli tylko jej osiągnięcie dla sprawcy lub kogo innego było celem działania sprawcy przestępstwa”16.

Powyższa wykładnia pojęcia korzyści majątkowej została rozstrzygnięta po wpłynięciu zagadnienia prawnego sformułowanego w następujący sposób: „Czy przez korzyść majątkową w myśl art. 36 § 3 k.k. rozumieć należy każdą będącą w związku przyczynowym z przestępstwem korzyść majątkową dla sprawcy lub kogo innego (art. 120 § 3 k.k.), czy tylko korzyść majątkową mającą charakter bezprawny i zwiększającą w sposób niegodziwy majątek lub dochody?”. Powyższe zagadnienie prawne zostało rozstrzygnięte jednoznacznie – ta linia orzecznicza jest kontynuowana również obecnie i znajduje odzwierciedlenie w aktualnym orzecznictwie.

Sąd Najwyższy w swoim postanowieniu z 26 sierpnia 2010 r. stwierdził: „W skład korzyści majątkowej w rozumieniu art. 45 § 1 k.k., podlegającej przepadkowi, wchodzą również wszelkie wydatki poczynione przez sprawcę na uzyskanie przedmiotu pochodzącego z przestępstwa”17. W uzasadnieniu tego orzeczenia wyrażono pogląd, że od kwoty korzyści majątkowej „nie będzie odliczania (zwracania) wydatków: fałszerzowi dokumentów, poniesionych na ich wydrukowanie (papier, farby itd.), ani producentowi narkotyków – na ich wytworzenie (na aparaturę, surowce itd.). Nie ma żadnego znaczenia fakt legalnego pochodzenia tych wydatków (w tym – nakładów). Korzyść w postaci wytworzonych przedmiotów w pełni będzie bezprawna (niegodziwa) i w całości przepadnie. Dlatego z formuły »korzyść majątkowa niepodlegająca przepadkowi przedmiotów wymienionych w art. 44 § 1 lub 6 k.k.« wynika najpierw, że ta korzyść musi być ekwiwalentna (równoważna) owym przedmiotom. Przeto korzyści majątkowej, o jakiej mowa w art. 45 § 1 in princ. k.k. nie należy rozumieć jako tylko dochodu (zysku), czyli nadwyżki wpływów nad wydatkami. Owa korzyść to przychód sprawcy. Jeżeli zatem wytwórca narkotyków sprzeda je, zanim zostaną u niego zatrzymane, to nie będzie wątpliwości, że należy orzec przepadek uzyskanej ceny, bez pomniejszania jej o wydatki, chociażby legalnego pochodzenia, na wyprodukowanie narkotyków. W konsekwencji, wobec każdego kolejnego nabywcy (uczestnika obrotu), który zbył narkotyki, orzeczony zostanie przepadek korzyści majątkowej w postaci osiągniętej przez niego ceny (wraz z »marżą«), czyli bez odliczania kosztów poniesionych na ich nabycie. Inna natomiast będzie wielkość korzyści majątkowej jedynie pośrednika. Skoro przepadkowi podlega osiągnięta korzyść, to będzie nią np. tylko zapłata, jaką sprawca uzyskał za przekazanie narkotyków do dalszego obrotu (zapłata za pośrednictwo). Jeżeli jednak zatrzymano u niego te narkotyki, to dojdzie również i do ich przepadku, z tym, że na podstawie art. 44 § 6 k.k. Jeszcze inaczej wyliczyć trzeba korzyść majątkową podlegającą przepadkowi u komisanta, a więc osoby zobowiązującej się za wynagrodzeniem (prowizją) do sprzedaży narkotyków i otrzymującej cenę za kolejne partie wprowadzonych do obrotu narkotyków. Tu przepadkiem objęte będą: prowizja, jeśli komisant z góry ją otrzymał, cena uzyskana za zbyte już narkotyki (korzyść majątkowa osiągnięta dla kogo innego – art.115 § 4 k.k.) i pozostałe nie wprowadzone jeszcze do obrotu narkotyki – art. 44 § 6 k.k.”.

Natomiast Sąd Apelacyjny w Poznaniu, w uzasadnieniu wyroku z 21 grudnia 2016 r. wskazał: „Przez korzyść majątkową, będącą przesłanką orzeczenia środka z art. 45 § 1 k.k., należy rozumieć składniki majątkowe uzyskane przez sprawcę w wyniku popełnienia przestępstwa, będącego przedmiotem orzekania w danej sprawie (o ile oczywiście nie podlegają przepadkowi przedmiotów wymienionych w art. 44 § 1 i § 6 k.k.). Środek przewidziany w art. 45 § 1 k.k. przewiduje możliwość przepadku nie tylko korzyści majątkowej pochodzącej bezpośrednio, ale także pochodzącej pośrednio z przestępstwa. Majątkową korzyść pośrednią można zdefiniować jako całość korzyści uzyskanych z obrotu przedmiotami, prawami majątkowymi, wierzytelnościami etc., pochodzącymi z przestępstwa, łącznie z uzyskanym przez sprawcę zyskiem. W definicji korzyści majątkowej podlegającej przepadkowi z art. 45 § 1 k.k. mieści się bowiem nie tylko dochód sprawcy, ale także koszty poczynione w celu osiągnięcia tego dochodu. Innymi słowy, przez korzyść majątkową rozumie się cały przychód sprawcy osiągnięty z popełnienia przestępstwa”18.

W kolejnym orzeczeniu z 31 marca 2015 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził zaś: „Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa obejmuje całość świadczenia uzyskanego z czynu zabronionego, nie tylko zysk pozostały po odliczeniu nakładów od uzyskanej ceny, a to kosztów zakupu narkotyków, kosztów przejazdu, zapłaty dla kurierów czy innych. Przestępstwo nie jest działalnością gospodarczą, w której dla obliczenia zysku odejmuje się od przychodów koszty ich uzyskania; takie reguły można stosować tylko w działalności legalnej. Korzyścią majątkową nielegalnie sprzedającego narkotyki są wszelkie składniki majątkowe uzyskane przy popełnieniu tego przestępstwa, a nie tylko osiągnięty zysk”19.

Każde z wyżej wymienionych orzeczeń każe wprost definiować korzyść majątkową jako całość świadczenia, które sprawca uzyskał w związku z popełnieniem przestępstwa. Nie można korzyści majątkowej definiować jako zysku, który pozostał sprawcy po odliczeniu poczynionych przez niego wydatków.

W judykaturze jednoznacznie określa się, że popełnione przestępstwo nie jest legalnie prowadzoną działalnością gospodarczą, do której mają zastosowanie przepisy umożliwiające odliczenie kosztów prowadzenia takiej działalności. Od wielu lat wykładnia pojęcia korzyści majątkowej jest niezmienna. Należy tu podkreślić, że na jednolitość stanowiska w zakresie zdefiniowania pojęcia korzyści majątkowej wskazuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie, który uznał za niewłaściwe swoje wcześniejsze orzeczenie dotyczące pojęcia korzyści majątkowej z perspektywy dochodu20. Warto zauważyć, odnosząc powyższe do prowadzonych postępowań karnych, że zdarzają się przypadki, kiedy sprawca popełnił przestępstwo, jednakże korzyści majątkowej w świetle okoliczności sprawy nie odniósł wcale bądź odniósł, ale nie w takim wymiarze, jak to każe definiować sąd. Związane jest to przede wszystkim z racjonalnymi wydatkami, które sprawca poniósł w celu osiągnięcia zysku z przestępstwa.

Przykładowo takim przypadkiem, który warto byłoby rozważyć pod względem oceny korzyści majątkowej jest sytuacja, w której sprawca otrzymuje w wyniku przestępstwa zlecenie na dokonanie pewnej czynności, zaś wartość zlecenia jest określona na ustaloną wcześniej kwotę. Następnie dokonuje szeregu czynności (opłaca materiały, zatrudnia pracowników, kurierów, transport), które mają wykazać, że dane zlecenie zostało wykonane w sposób prawidłowy, a koszty są realne, udokumentowane i faktycznie poniesione. W wyniku tych czynności sprawca nie uzyskał całości kwoty ze zlecenia, tylko jej część. W związku z tym należałoby zastanowić się, czy w takim wypadku wskazane byłoby postrzeganie definicji korzyści majątkowej z punktu widzenia dochodu, a nie przychodu, albowiem faktyczny zysk odniesiony z przestępstwa może być wielokrotnie niższy niż osiągnięta korzyść definiowana zgodnie z poglądami wyrażonymi w orzecznictwie. Rozpatrywanie korzyści majątkowej z punktu widzenia przychodu jest uzasadnione tylko z uwagi na prewencję, tj. ukaranie sprawcy i odstraszenie go od popełniania przestępstw w przyszłości.

Jednakże więcej argumentów przemawia za postrzeganiem korzyści z punktu widzenia dochodu. Przede wszystkim dlatego, że sprawca nie powinien ponosić ponownie kosztu, który został w sposób legalny rozliczony i poniesiony. Jeżeli sprawca jest w stanie udokumentować poniesione koszty zatrudnienia pracowników (faktura VAT, płacenie składek na ubezpieczenie zdrowotne, społeczne za pracownika, zaliczek na podatek dochodowy), koszty materiałów (faktury VAT potwierdzone wyciągami z konta bankowego, że zostały opłacone) czy koszty transportu (faktury VAT potwierdzone wyciągami z konta bankowego, że zostały opłacone z konta sprawcy), to przepadek korzyści majątkowej powinien obejmować kwotę pomniejszoną o legalnie poniesione koszty. Poza tym jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz sprawiedliwości społecznej.

Najczęściej przepadek korzyści majątkowej jest orzekany w sprawach, gdzie przedmiotem jest obrót narkotykami. W takich przypadkach sąd orzeka przepadek całości kwoty, którą otrzymał sprawca w związku z dystrybuowaniem narkotyków. Nie odlicza się wówczas kosztów zakupu środków odurzających ani żadnych innych wydatków. W konsekwencji, jeżeli sprawca nabył środki odurzające za 1 000 zł, aby sprzedać je za 1 100 zł, to zgodnie ze stanowiskiem sądu jego korzyścią majątkową jest kwota 1 100 zł, mimo że faktycznie jego zyskiem było 100 zł.

Takie ugruntowane stanowisko w orzecznictwie jest niesprawiedliwe, przede wszystkim z uwagi na fakt, że osoby znajdujące się najniżej w łańcuchu dystrybucji (tzw. dilerzy) ze względu na wysokość marży dodawanej przez kolejnych dostawców, w świetle orzekającego przepadek wyroku osiągnęli korzyść najwyższą, mimo że w rzeczywistości była ona najniższa. Z drugiej zaś strony wobec producentów i hurtowników za tę samą sprzedaną ilość narkotyku zostanie orzeczony przepadek w najniższej kwocie, albowiem przepadkiem objęta będzie korzyść z pierwszej transakcji, opiewającej na najniższą cenę, co sprzeczne jest z wszelkimi normami, jakie powinny obowiązywać w systemie prawnym, kształtowaniem represji karnej w oparciu również o stopień szkodliwości społecznej czynu i zasadą indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Przepadek całości uzyskanej sumy obejmie również te osoby, które zdecydowały się na współpracę z organami ścigania, wyjawiając dostawców narkotyków i wysokość korzyści majątkowej osiągniętej przez wszystkich uczestników obrotu, umożliwiając orzeczenie przepadku osiągniętej przez nich korzyści. Wobec każdej z tych osób zostanie orzeczony przepadek korzyści majątkowej w pełnej wysokości, mimo iż żadna z nich takiej korzyści nie uzyskała, a jedynie ich łączny zysk składa się na korzyść majątkową w przyjętej w orzecznictwie definicji. Sprawca, który zdecydował się wyjawić szczegóły przestępczej współpracy na gruncie art. 60 k.k. ponosi co do zasady łagodniejszą odpowiedzialność karną. Jednakże art. 60 kk nie ma zastosowania do instytucji przepadku, a w związku z tym perspektywa orzeczenia przepadku ogromnej kwoty, której sprawca nigdy nie osiągnął w wyniku popełnianych przez siebie przestępstw, rodzi pokusę zatajania istotnych faktów przed organami ścigania i niweczy sens wskazanej instytucji.

5. Podsumowanie

Przepadek korzyści majątkowej jest instytucją, która do polskiego porządku prawnego została wprowadzona kodeksem karnym z 1997 r.

Poprzednio istniała instytucja konfiskaty mienia, która nie powinna być utożsamiana z przepadkiem korzyści majątkowej, gdyż konfiskata ta stanowiła samodzielną karę, a ponadto była orzekana w stosunku do każdego przestępstwa bez względu na jej wartość. Przepadek korzyści majątkowej jest sankcją niezależną od kary czy środków karnych, dlatego został umieszczony w osobnym rozdziale k.k. Powyższa instytucja ma zastosowanie w sytuacji, kiedy sprawca chociażby pośrednio uzyskał korzyść majątkową.

Ponadto przy jej orzekaniu nie mają zastosowania księgowe możliwości odliczenia wydatków poczynionych przez sprawcę. Jednakże powinno się rozważyć w poszczególnych przypadkach, czy nie należałoby potraktować korzyści majątkowej jako dochodu, biorąc pod uwagę przede wszystkim legalnie poniesione i udokumentowane koszty. Takie stanowisko jest racjonalne i spełniające wymogi sprawiedliwości społecznej.

__________________________________________________

1 T.j. Dz.U. 2019 poz. 1950, 2128.

2 M. Błaszczyk, Najnowsze zmiany przepisów dotyczących przepadku korzyści majątkowej (art. 45 k.k.) [w:] Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa prof. Eleonory Zielińskiej, red. B. Namysłowska-Gabrysiak et al., Warszawa 2016, s. 7.

3 Dz.U. 1969 nr 13 poz. 94.

4 A. Cz. Czwojda, Przepadek korzyści majątkowej w polskim prawie karnym, Wrocław 2018, s. 151.

5 Ibidem, s. 152.

6 A. Cz. Czwojda, Przepadek korzyści…, op. cit., s. 317.

7 Ibidem.

8 K. Buczkowski, Skuteczność odzyskiwania korzyści majątkowych uzyskanych przez sprawców przestępstwa – analiza przepadków orzeczonych na podstawie art. 45 k.k., „Prawo w Działaniu” 2010, nr 8, s. 228-229.

9 T.j. Dz.U. 2020 poz. 523, 568.

10 K. Buczkowski, Skuteczność odzyskiwania korzyści…, op. cit., s. 247.

11 Por. https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna.

12 A. Cz. Czwojda, Przepadek korzyści…, op. cit., s. 40.

13 Ibidem, s. 40-41.

14 Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, t.j. Dz.U. 2019 poz. 852.

15 A. Cz. Czwojda, Przepadek korzyści…, op. cit., s. 41.

16 Sygn. akt VII KZP 16/76, LEX nr 19241.

17 Sygn. akt I KZP 12/10, LEX nr 598196.

18 Sygn. akt II AKa 169/16, LEX nr 2477824.

19 Sygn. akt II AKa 34/15, LEX nr 1796982.

20 Zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 24 stycznia 2008 r., sygn. akt II AKa 255/07: „Sąd Apelacyjny uznaje za błędny swój dawniejszy pogląd, jakoby korzyścią majątkową nielegalnie sprzedającego narkotyki była uzyskana przezeń cena pomniejszona o kwotę wydaną na zakup narkotyku (sygn. akt II AKa 41/06, niepublikowany). Uznaje Sąd, że korzyścią taką są wszelkie składniki majątkowe uzyskane przy popełnieniu przestępstwa sprzedaży zakup narkotyku, a nie tylko osiągnięty zysk, jak to trafnie wyraziły Sądy Apelacyjne w Katowicach (sygn. akt KZS 5/07 poz. 57 i 97) i w Lublinie (sygn. akt KZS 2/07 poz. 53)”.

Sylwia Jaszczuk

Adwokat. Od 2018 r. związana z kancelarią Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy Kancelaria Adwokacka sp. k.. W 2011 r. ukończyła Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W latach 2012-2015 r. odbyła aplikację adwokacką. Od 2015 r. wpisana na listę adwokatów przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Lublinie.

Nasze publikacje

rbiuletyn

 

lipiec-wrzesień 2023

RB Biuletyn numer 44

pobierz magazyn

Nasze publikacje

rb restrukturyzacje             russellbedford             rbdombrokersi