Skarga konstytucyjna dotyczyła decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej, której przedmiotem było dokonanie zabezpieczenia na majątku skarżącej spółki, zobowiązania podatkowego. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy powyższą decyzję organu podatkowego pierwszej instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę skarżącej spółki na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej. Od wyroku WSA skarżąca spółka złożyła skargę kasacyjną, którą NSA oddalił, spółka wniosła skargę konstytucyjną.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że podstawa „uzasadnionej obawy niewykonania zobowiązania podatkowego” nie zmierza do ograniczenia zakresu sądowej kontroli decyzji o zastosowaniu hipoteki przymusowej w czasie kontroli podatkowej, wykonywanej przez sądy administracyjne, a zakres jej ogólności nie wykracza poza standardy konstytucyjne. Umożliwia ona organom skarbowym właściwe ustalanie relacji pomiędzy prawem własności podatnika i obowiązkiem płacenia przez niego podatków.
Za niezgodną z konstytucją TK uznał regulację art. 70 par. 8 Ordynacji podatkowej, w zakresie, w którym stanowi on, iż nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym.
Stwierdzając sprzeczność z konstytucją całkowitego wyłączenia przedawnienia zobowiązań podatkowych, Trybunał Konstytucyjny uznał, że skutkiem braku przedawnienia jest rozróżnienie zakresu czasowego obowiązków podatnika od kryterium posiadania nieruchomości, na którą zostaje ustanowiona hipoteka przymusowa, nie zważając na zakres należności podatkowych.
Zrealizowanie celu jakim jest zapewnienie maksymalnej ściągalności podatków może być dokonane poprzez zastosowanie mniej uciążliwych metod np. przerwania biegu przedawnienia na czas kontroli podatkowej.
Jak uznał Trybunał Konstytucyjny „całkowity brak przedawnienia należności zabezpieczonych hipoteką przymusową stanowi więc przekroczenie zakresu swobody regulacyjnej, przysługującego ustawodawcy w zakresie prawa podatkowego.”
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że ustawodawca powinien dostosować przepis art. 70 ust. 8 do wymogu zgodności z konstytucją, natomiast jeszcze zanim to nastąpi podatnicy mogą bronić się przed zawieszeniem biegu przedawnienia powołując się bezpośrednio na komentowany wyrok.
Autor: Leszek Dutkiewicz
