Ustawa przewiduje m.in. możliwość nakazania pracy zdalnej, zasiłki opiekuńcze dla rodziców w określonym przypadku, nadania prawa Ministrowi Zdrowia do ustanawianie cen maksymalnych na produkty lecznicze czy wystawiania przez farmaceutów recept.
Najważniejsze założenia ustawy
Zgodnie z art. 3 ustawy pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie obowiązków w określonym czasie w domu.
Rodzicom zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, za okres nie dłuższy niż 14 dni, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, przyznano prawo otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Operatorzy sieci telekomunikacyjnej są zobowiązani w sytuacji kryzysowej – na żądanie odpowiednich służb – wysyłać nieodpłatne komunikaty do użytkowników, np. z ostrzeżeniami lub poradami ws. zwalczania koronawirusa
Poszerzono kompetencje wojewodów w sytuacjach ekstremalnych, gdy trzeba np. wymusić skorzystanie ze środków m.in. transportu, będących w rękach innych, niż publiczne.
Zawieszono prawo budowlane, tak, żeby było można przystosować szpitale poprzez umieszczenie w nich większej ilości łóżek.
Ustawa wprowadza możliwość dokonywania zamówień na towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, bez stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Ważnym założeniem ustawy ograniczonym do 180 dni jest zmniejszenie rygoru co do kontroli na lotniskach dla służb medycznych.
Minister oświaty w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia dzieci i młodzieży może czasowo zawiesić funkcjonowanie szkół w całym kraju lub w jego części.
Ustawa ws. koronawirusa określa także m.in. zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w związku z rozprzestrzenianiem COVID-19 i zasady ich finansowania. Daje m.in. ministrowi zdrowia prawo do ustania w drodze obwieszczenia maksymalnych cen na określone produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Minister ma podejmować te decyzje w porozumieniu z Głównym Inspektorem Farmaceutycznym.
Z dniem ogłoszenia ustawy każdy farmaceuta z prawem wykonywania zawodu może wystawiać recepty farmaceutyczne w przypadku, gdy zagrożone jest zdrowie pacjenta zakażonego koronawirusem.
Gdy stan epidemii i zagrożenia przekroczy możliwość działania administracji rządowej i samorządów, rząd może rozporządzeniem określić zagrożony obszar i wskazać strefę objętą epidemią lub zagrożeniem epidemicznym oraz rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań.
Radzie ministrów przyznano prawo ustanowienia w drodze rozporządzenia np. czasowego ograniczenia działalności określonych przedsiębiorców, obowiązek poddania się badaniom lekarskim przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie, obowiązek poddania się kwarantannie, nakaz i zakaz przebywania w określonych miejscach.
Z budżetu państwa mogą być udzielane właściwym jednostkom samorządu terytorialnego dotacje celowe na wsparcie realizacji zadań wynikających z przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi”.
Operatorzy sieci telekomunikacyjnej są zobowiązani w sytuacji kryzysowej – na żądanie odpowiednich służb – wysyłać nieodpłatne komunikaty do użytkowników, np. z ostrzeżeniami lub poradami ws. zwalczania koronawirusa.
Specustawa przewiduje też zmiany dotyczące wykorzystania wiedzy i kwalifikacji posiadanych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w zakresie szerszym niż ten, wynikający z pełnionych obowiązków w ramach posiadanej specjalności wojskowej i wojskowego przeszkolenia.
Umożliwiono także wykorzystanie pieniędzy z rezerwy celowej na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 40 mln zł na dofinansowanie zakupu pojazdów ratowniczo-gaśniczych dla jednostek ochotniczych straży pożarnych na przeciwdziałanie COVID-19.
W sposób szczególny potraktowano branżę turystyczną i transportową. W przypadku, gdy podróżny odstąpi od umowy lub organizator turystyki rozwiąże umowę o udział w imprezie turystycznej w związku z wybuchem epidemii, przedsiębiorcy przysługuje zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.
Jednym z założeń nowej ustawy jest również to, że Rada Ministrów będzie prezentowała Sejmowi co trzy miesiące sprawozdanie z realizacji jej przepisów. Warto pamiętać, że ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Komentarze i opinie
Ustawa spotkała się z krytyką polityków Konfederacji Wolność i Niepodległość, którzy stwierdzili, że jest to samooskarżenie rządu. Argumentowali to tym, że jeszcze miesiąc temu rząd twierdził, że Polska jest dobrze przygotowana na ewentualne przypadki zachorowań w kraju. Teraz natomiast rząd zmienia około 30 ustaw po to by dostosować sytuację do zagrożenia.
Ustawę dobrze oceniają pracodawcy zrzeszeni w konfederacji Lewiatan. – Ustawa mając niezwykle przekrojowy charakter, przy zapewnieniu sprawności zarządzania i finansowania poszczególnych działań, może przyczynić się do sprawnego radzenia sobie z sytuacją kryzysową - mówi prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.
Rząd jednak widzi potrzebę wprowadzenia zmian. W uzasadnieniu projektu napisano, iż „przedkładane regulacje wychodzą naprzeciw wszystkim sytuacjom, w których narasta zagrożenie epidemii i rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych u ludzi i wprowadzają niezbędne mechanizmy działania”.
Autor:
Marta Wójcicka – młodszy specjalista ds. marketingu i HR
