Przepisy obowiązują w niemal niezmienionej formie od ponad 15 lat, w praktyce wielu przedsiębiorców zmagało się z wątpliwościami w zakresie sposobu rozliczania wspólnych przedsięwzięć.
Rozliczenia przychodów i kosztów w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia określa art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT). Zgodnie z nim przychody ze wspólnego przedsięwzięcia łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). Zasady te stosuje się również w odniesieniu do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.
W przypadku braku dowodu, potwierdzającego określone prawa do udziału w zysku, przyjmuje się, że prawa te są równe.
Ogólny mechanizm rozliczania kosztów i przychodów konsorcjum przedstawia niniejszy schemat:
Źródło: LEX ABC, K. Klimkiewicz-Deplano, K. Musiał - opracowanie własne
Mimo tego, że powyższe przepisy obowiązują w niemal niezmienionej formie od ponad 15 lat, w praktyce wielu przedsiębiorców zmagało się z wątpliwościami w zakresie sposobu rozliczania wspólnych przedsięwzięć. Najbardziej newralgicznym punktem na linii fiskus – podatnik była kwestia obciążania podatkiem VAT wzajemnych rozliczeń między konsorcjantami. Podatek VAT, choć neutralny w swojej istocie, powoduje dodatkowe obciążenia i obowiązki prawno-administracyjne po stronie uczestników wspólnego przedsięwzięcia.
Powyższe wątpliwości można uznać za nieaktualne w związku z jednolitą linią orzeczniczą, prezentowaną przez sądy w ostatnich kilku miesiącach.
Na pierwszy plan wysuwa się wyrok NSA z dn. 10 października 2014 r., sygn. I FSK 1418/13, w którym Sąd ocenił, iż nie sposób dostrzec elementów usługi w ramach wewnętrznych rozliczeń między członkami konsorcjum.
Stanowisko to zostało także potwierdzone w orzeczeniu NSA z dn. 26 czerwca 2014 r., sygn. I FSK 1108/13, w którym Sąd orzekł, iż rola Lidera polegająca na ostatecznym rozliczeniu kosztów o przychodów konsorcjum i podziale ich między konsorcjantów nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.
Warto jednak zauważyć, że w tożsamych sprawach organy skarbowe wciąż wydają sprzeczne ze sobą interpretacje.
Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dn. 3 grudnia 2014 r. (IPPP3/443-1582/11/14-8/S/SM) powołał się na argument, wskazany w orzecznictwie NSA. W treści interpretacji organ wskazuje, że elementów „typowych dla świadczenia usług za wynagrodzeniem nie można dostrzec w ramach wewnętrznych rozliczeń pomiędzy Członkami Konsorcjum”. Dodatkowo, jak wskazał organ „obowiązujące przepisy prawa podatkowego oraz ich wykładnia dokonana przez WSA i NSA stwierdzić należy, że w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy podział przychodów i kosztów Konsorcjum dokonywany przez jego Lidera na rzecz Partnerów stosownie do ich udziału we wspólnym przedsięwzięciu nie stanowi ani dostawy towarów ani świadczenia usług, a zatem nie podlega opodatkowaniu”.
Niezależnie od powyższego, Dyrektor tej samej Izby Skarbowej w interpretacji z dn. 2 grudnia 2014 r. (IPPP3/443-875/14-2/KT) wskazał, iż „rozliczenia dokonywane pomiędzy konsorcjantami, będącymi podatnikami podatku VAT, określane przez Wnioskodawcę jako podział przychodów i kosztów, stanowią kwoty należne z tytułu czynności wykonywanych w ramach zawartej umowy konsorcjum, podlegające opodatkowaniu w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy i powinny być dokumentowane fakturami VAT”.
Podsumowując, wydaje się, że na gruncie wyroków, wydanych przez Naczelny Sąd Administracyjny praktyka oraz linia interpretacyjna prezentowana przez organy skarbowe będzie się ujednolicać.
Niemniej jednak należy zauważyć, że zagadnienie opodatkowania podatkiem VAT wzajemnych rozliczeń między stronami wspólnego przedsięwzięcia wciąż wiąże się z pewnym ryzkiem dla podatników. Należy bowiem pamiętać, że opodatkowanie takich transakcji wiąże się nie tylko z obowiązkiem rozpoznania VAT przez sprzedającego, ale również z ewentualnym możliwością odliczenia go po stronie kupującego. Zakwestionowanie przez organy skarbowe prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wzajemne rozliczenia stron wspólnego przedsięwzięcia wiązałoby się z powstaniem znaczących zaległości podatkowych dla uczestników wspólnych przedsięwzięć.
