On nowego roku obowiązują zmienione przepisy ustawy VAT, dotyczące m.in. rozliczania podatku VAT od nabycia oraz leasingu (najmu) samochodów.
Podobnie jak w 2013 r., od 1 stycznia 2014 r. dalej obowiązuje możliwość pełnego odliczenia podatku VAT w stosunku do pojazdów samochodowych innych niż osobowe o dopuszczalnej masie całkowitej wynoszącej powyżej 3,5 tony. W dalszym ciągu podatnicy będą mogli odliczać 100% podatku naliczonego zarówno od zakupu takich pojazdów, jak i od wydatków związanych z ich eksploatacją.
Do dotychczasowych kategorii samochodów, w stosunku do których przysługuje prawo pełnego odliczenia VAT-u, dodano nową kategorię pojazdów.
Są to pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej niższej niż 3,5 t, ale inne niż samochody osobowe, spełniające jednocześnie ograniczenia dotyczące liczby miejsc (siedzeń), które łącznie z miejscem dla kierowcy wynoszą:
1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg.
Ponadto zaznaczono, że dopuszczalna ładowność tych pojazdów oraz liczba miejsc (siedzeń) powinna być określona na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, czyli powinna wynikać ze świadectwa homologacji, a w ostateczności z dowodu rejestracyjnego pojazdu powołującego się na świadectwo homologacji.
W dniu 7 lutego 2014 roku uchwalona została nowelizacja ustawy o VAT, która wejdzie w życie 1 kwietnia 2014 roku i przyniesie dalsze istotne modyfikacje dla przedsiębiorców, którzy wykorzystują auta do prowadzenia biznesu i do celów prywatnych.
Znowelizowane przepisy wyraźnie rozróżniają użytkowanie samochodu osobowego wyłącznie w celach firmowych od wykorzystania „mieszanego”.
W tym drugim przypadku, gdy samochód będzie wykorzystywany zarówno do celów firmowych i prywatnych - przedsiębiorcy będzie przysługiwać prawo do odliczenia 50% podatku VAT od nabycia, napraw i innych wydatków eksploatacyjnych. Ponadto, nie będzie obowiązywał dotychczasowy limit kwotowy, w związku z czym kupując droższe samochody odliczymy większą kwotę podatku VAT.
Wyjątkiem będzie jednak odliczenie VAT-u od paliwa, gdyż w tym przypadku 50% odliczenie będzie przysługiwać dopiero od 1 lipca 2015 r.
Jeżeli jednak samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, wtedy przedsiębiorca będzie miał prawo odliczenia 100% podatku VAT zarówno od faktur nabycia jak i pozostałych kosztów eksploatacyjnych. Nie ma przy tym znaczenia, czy będzie to samochód osobowy z tzw. „kratką”, czy inny – jeżeli będzie przeznaczony tylko do użytku firmowego, prawo do pełnego odliczenia będzie przysługiwać.
Przepisy, które wejdą w życie zakładają domniemanie użytkowania samochodu osobowego w sposób mieszany, a więc dla celów służbowych i prywatnych, w związku z czym aby skorzystać z pełnego odliczenia VAT konieczne będzie spełnienie szeregu ustawowych wymogów. Dotyczą one obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz zawiadomienia urzędu skarbowego o posiadaniu samochodu przeznaczonego wyłącznie do użytku służbowego. Informację do urzędu skarbowego będzie trzeba przekazać do 7 dni od daty poniesienia pierwszego wydatku związanego z pojazdem.
Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na pełne odliczenie musi nastawić się na dokładne ewidencjonowanie przebiegu i kontrole w zakresie ich prawidłowości – ewidencja ta nie jest tożsama z popularną „kilo metrówką” prowadzoną dla potrzeb podatku dochodowego. Błędne zaewidencjonowanie bądź jakiekolwiek użycie do celów prywatnych samochodu, w stosunku do którego zadeklarowano wyłączne użytkowanie służbowe spowoduje, że złożone przez przedsiębiorcę oświadczenie może być uznane za fałszywe, co będzie skutkowało odpowiedzialnością karno- skarbową.
W uzasadnieniu projektu nowelizacji Ministerstwo Finansów wskazało, że ocena faktu wykorzystania samochodu w celach firmowych powinna być dokonywana wyłącznie w kategoriach obiektywnych, tj. nie istnieje potencjalna możliwość użytku danego pojazdu dla celów prywatnych. Przykładowo taka sytuacja może mieć miejsce w następujących przypadkach:
- gdy przedmiotem działalności podatnika jest odprzedaż tych pojazdów i zostanie wyeliminowana możliwość ich użytku prywatnego (przykładowo samochody nie są zarejestrowane i nie mogą poruszać się po drogach),
- gdy przedmiotem działalności podatnika jest wynajem tych pojazdów i zostanie wyeliminowana możliwość ich użytku prywatnego,
- gdy konstrukcja pojazdu obiektywnie wskazuje na wyłączny użytek do działalności gospodarczej, a jego ewentualne użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą będzie w tym przypadku nieistotne, np. koparka,
- z posiadanej przez podatnika dokumentacji (regulaminy, umowy, zarządzenia, itp.) obiektywnie wynika, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i nie ma możliwości, aby pracownik "prywatnie" skorzystał z firmowego samochodu, np. w celu dojazdu do swojego miejsca zamieszkania.
Znaczna ilość sytuacji, w których organ podatkowy będzie mógł z łatwością podważyć pełne prawo do odliczenia VAT przez przedsiębiorcę oraz koszty administracyjne związane z nowymi wymogami powoduje, że wielu przedsiębiorców nie zdecyduje się na ryzyko pełnego odliczenia podatku VAT, pomimo że samochody faktycznie wykorzystują na cele działalności gospodarczej. Natomiast warto zauważyć, że w przypadku skorzystania z pełnego odliczenia VAT prawdziwość danych w ewidencji przebiegu będzie stanowiła szerokie pole do sporów pomiędzy podatnikami, a urzędami skarbowymi i urzędami kontroli skarbowej.
