Zgodnie z projektem uchylone mają zostać rozwiązania Polskiego Ładu, które są „niekorzystnie odbierane przez podatników” (cyt. uzasadnienie do projektu ustawy), do których zaliczają się:
1) likwidacja tzw. ulgi dla klasy średniej oraz ulgi na zabytki,
2) zmiana zasad stosowania kwoty wolnej od podatku (tj. 1/12 kwoty zmniejszającej podatek),
3) zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek,
4) zmianę wysokości kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, od którego zależy prawo rodzica lub opiekuna prawnego do preferencji podatkowych,
5) zmiana katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica,
6) zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych,
7) umożliwienie zdefiniowanej grupie podatników przekazywania kwot w wysokości 1% podatku należnego organizacji pożytku publicznego na podstawie wniosku za poprzedni rok podatkowy,
8) uchylenie mechanizmu przedłużenia poboru i wpłaty zaliczek na podatek dochodowy w trakcie 2022 r.
W tym samym dniu na stronach RCL został zamieszczony projekt ustawy o zmianie ustaw podatkowych i rozpoczęto konsultacje, które mają potrwać do 2 kwietnia 2022 r. Oznacza to, że na konsultacje przewidziano 9 dni, co jest dość kuriozalne w kontekście oświadczenia wyrażonego przez autorów projektu, które brzmi: „Liczymy, że projekt zostanie wypracowany w konsensusie społecznym”. Oznacza to również, że lekturą projektu należy zająć się niezwłocznie, co też czynimy i dzielimy się z Państwem pierwszymi spostrzeżeniami. Zdecydowana większość zmian przewidziana projektem ma wejść w życie od 1 lipca 2022 r.
Zmiana skali podatkowej
Obniżenie najniższej stawki podatkowej z 17% do 12% ma dotyczyć wszystkich podatników rozliczających się skalą podatkową, niezależnie od źródła przychodów (w tym zakresie również przedsiębiorców). Zmiana ta ma zrekompensować uchylenie ulgi dla klasy średniej, która powoduje trudności w stosowaniu. Zmiana oznacza ustalenie nowej kwoty zmniejszającej podatek, która wynosić będzie 3.600 zł i ma wywołać skutki od momentu wejścia w życie przez umożliwienie pobierania zaliczek przy zastosowaniu obniżonej stawki. Pomimo, iż ustawa ma wejść w życie 1 lipca 2022 r. stawka 12% ma obowiązywać w rozliczeniu rocznym w odniesieniu do całego 2022 r.
Zmiana ta z pewnością nie zrekompensuje natomiast nowych zasad ustalania składki zdrowotnej dla osób stosujących skalę podatkową, która od 1 stycznia 2022 r. wzrosła drastycznie ze zryczałtowanych, stosunkowo niewielkich kwot do 9% podstawy.
W projekcie zaproponowano również rozwiązanie zgodnie z którym, gdy podatek należny za 2022 r. będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 r., właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy. W praktyce ma to oznaczać, że jeśli podatek obliczony na nowych zasadach będzie wyższy od podatku hipotetycznego, podatnik nie straci na tym finansowo, bo zostanie rozliczony na korzystniejszych zasadach.
Możliwość odliczenia z tytułu zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne
Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym, u których zmiana najniższego progu w skali nic nie wnosi, uzyskają uprawnienie do odliczenia od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu zapłaconej składki zdrowotnej związanej z działalnością. Możliwość odliczenia jest limitowana – limit roczny ma wynosić w 2022 roku 8700 zł. Jest to kwota odliczenia od dochodu a nie od podatku, co oznacza, że po matematycznym przeliczeniu tych wartości podatnik rozliczający się podatkiem liniowym 19% zyska na tej zmianie maksymalną oszczędność podatkową w kwocie 1653 zł (za cały rok).
Ryczałtowcy odliczą połowę składki zdrowotnej (także płaconej za osoby współpracujące) od przychodu. Z kolei podatnicy opodatkowani kartą podatkową obniżą podatek o 19 proc. składki.
Likwidacja ulgi na zabytki
Projekt zakłada całkowitą rezygnację z dniem 1 stycznia 2023 r. z preferencji nazywanej przez komentatorów potocznie „Pałacyk plus”. Jako uzasadnienie autorzy wskazują powszechne w przestrzeni publicznej uwagi o braku uzasadnienia dla takiej ulgi, która dotyczy zazwyczaj zamożnych podatników prowadzących inwestycje w zabytki. Trochę szkoda tych wszystkich kamienic, które miały zostać dzięki temu wyremontowane…. Na pocieszenie wskazano, że te wydatki, które mogły zostać odliczone na zasadzie praw nabytych, przed wejściem w życie nowych przepisów będzie można odliczyć i nie trzeba będzie nic zwracać. Wydaje się, że odwrotne rozwiązanie byłoby niezgodne z Konstytucją, więc akt łaski tutaj nie występuje, ale zawsze to pocieszenie no i szansa na to, żeby w bieżącym roku 2022 jeszcze trochę remontów z preferencjami przeprowadzić.
Zmiany dotyczące zasad stosowania kwoty wolnej od podatku
Płatnicy uwzględniają kwotę wolną od podatku poprzez zmniejszenie zaliczki na podatek o odpowiednią część kwoty wolnej (w przypadku wypłat miesięcznych o 1/12) tj. aktualnie 5.100 zł, po zmianie 3.600 zł rocznie. W aktualnym systemie zmniejszenia może dokonywać tylko jeden płatnik, zatem w przypadku uzyskiwania przez podatnika dochodów od różnych płatników, zmniejszenie może dotyczyć tylko jednej wypłaty. Zgodnie z zaproponowaną zmianą podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy będą uwzględniać zmniejszenie w wypłatach. Nie oznacza to jednak, że kwoty wolne „sumuja się” i podatnik uzyska finalnie większą oszczędność. Po prostu uzyska uprawnienie do dysponowania swoja kwotę wolną i będzie mógł przykładowo tę 1/12 z 3.600 zł, czyli 300 zł miesięcznie podzielić na 3 płatników, np. 3 x 100 zł, tak aby każdy z płatników przy wypłacie uwzględniał zaliczkę ze zmniejszeniem. W rozliczeniu rocznym podatnik różnicy nie odczuje poza taką, że w niektórych przypadkach u „wieloetatowców” nie wystąpi podstawa do zwrotu nadpłaty podatku, ponieważ kwota zmniejszająca będzie uwzględniona już w zaliczkach.
Zwolnienie z obowiązku poboru zaliczek
Nowe rozwiązanie ma polegać na możliwości złożenia do płatnika wniosku o niepobieranie zaliczek, ale tylko w takim przypadku, kiedy podatnik przewiduje, że jego dochód nie przekroczy kwoty wolnej od podatku 30.000 zł. Przy czym podatnik powinien niezwłocznie wycofać swój wniosek, jeżeli zorientuje się, że może zarobić więcej. Biorąc jednak pod uwagę, że stosując prawidłowo kwotę zmniejszającą podatek, która jest wynikiem uwzględnienia kwoty wolnej od podatku w zaliczkach, to przy dochodach poniżej 30.000 zł należne zaliczki nie powinny wystąpić z niewielkimi wyjątkami (np. znaczna dysproporcja w dochodach pomiędzy wypłatami za kolejne miesiące). Skutek matematyczny w wysokości opodatkowania w przypadku tej preferencji również wynosi 0. Spodziewane zainteresowanie preferencją niewiele większe.
Przywrócenie mechanizmu wspólnego rozliczenia z dzieckiem w przypadku samotnych rodziców
Nowe regulacje mają przywrócić rodzicom samotnie wychowującym dzieci możliwość rozliczenia z dzieckiem. Wspólne rozliczenie zastąpi ulgę dla samotnych rodziców w wysokości 1500 zł, która została wprowadzona przepisami Polskiego Ładu i zastępowała możliwość rozliczenia z dzieckiem. Dzięki temu samotni rodzice dwukrotnie skorzystają z kwoty wolnej wynoszącej 30 tys. zł.
Dłuższy termin na JPK_PIT i CIT
Projekt zmienia również termin na przekazywanie JPK_CIT i JPK_PIT księgi rachunkowe. Nowy termin przekazywania JPK w zakresie ksiąg rachunkowych uzależniony został od statusu podatnika:
- najwięksi podatnicy o przychodach przekraczających 50 mln EUR będą mieli obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych o przesyłania ich w formie ustrukturyzowanej od początku 2024 roku
- w przypadku podatników prowadzących rejestry VAT – od początku 2025 roku
- w przypadku pozostałych podatników – od początku 2026 roku.
Zmiany w zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych
Autorzy projektu przewidzieli szereg zmian w ustawie o świadczeniach zdrowotnych, które określili jako „zmiany doprecyzowujące”. W tym kontekście, szczególnie warto zwrócić na zmiany dotyczące składki zdrowotnej w przypadku prokurentów oraz spółek komandytowo-akcyjnych.
Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego dla prokurentów.
W przypadku prokurentów istniały wątpliwości co do tego, czy zaliczają się do osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, o czym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach zdrowotnych, w związku z czym autorzy projektu postanowili usunąć te wątpliwości poprzez wskazanie wprost prokurentów w treści tego przepisu. Tym samym wątpliwość zostanie usunięta, zmiana ma obowiązywać od 1 lipca 2023 r.
Obowiązek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego dla komplementariuszy spółek komandytowo-akcyjnych
W obecnie obowiązującym stanie prawnym, w przypadku komplementariuszy w spółkach komandytowo-akcyjnych wątpliwości raczej nie ma: nie są wskazani w kręgu osób objętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, więc posiadanie statusu komplementariusza w SKA oznacza brak konieczności opłacania składek na te ubezpieczenia. Autorzy projektu postanowili się tym tematem również zająć i zaproponowali zmianę zarówno art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wskazanie nowej kategorii „komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej” jak i art. 82 ust. 5 ustawy o świadczeniach zdrowotnych poprzez wskazanie nowej kategorii rodzaju działalności: „działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza”. Taka zmiana oznaczać będzie pełne oskładkowanie komplementariuszy SKA, które ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r. Jeżeli tak rzeczywiście się stanie, to wszystkie przekształcenia w spółki komandytowo-akcyjne, jakie miały miejsce na przełomie roku 2021/2022 będą korzystne pod względem składek społecznych i zdrowotnych dla wspólników będących komplementariuszami tylko w rozliczeniu za rok 2022.
