Co do zasady podatek u źródła ma formę ryczałtową. Opodatkowany jest przychód bez potrącania kosztów jego uzyskania. Stawka podstawowa wynikająca z ustaw o podatkach dochodowych wynosi 19%. Podmiotami zobowiązanymi do rozliczenia – pobrania i wpłaty podatku – są płatnicy, czyli podmioty dokonujące wypłaty świadczeń określonych przez ustawodawcę, takich jak: dywidendy, odsetki, należności licencyjne, należności ze znaków towarowych itp. Jednakże przewidziane w ustawach stawki podatkowe mogą być obniżane, należność można też zwolnić z podatku z uwagi na preferencje wynikające z przepisów implementujących dyrektywy Unii Europejskiej lub na podstawie postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Do tej pory w ustawach o podatkach dochodowych zasadą było korzystanie z tych preferencji już w momencie dokonywania wypłaty należności. Płatnik, który dysponował certyfikatem rezydencji mógł zaniechać poboru podatku lub pobrać go w niższej wysokości. Rozwiązanie takie określane jest w języku angielskim jako mechanizm relief at source. Kontrola prawidłowości pobranej daniny odbywa się więc następczo. W ocenie organów podatkowych prowadzi to do wielu nadużyć i nieprawidłowości skutkujących niepobraniem należnego podatku.
Wprowadzenie tax refund
W związku z powyższym ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu w pewnym zakresie, w miejsce ulgi stosowanej już w momencie wypłaty przez płatnika, obowiązku poboru podatku przez płatnika, połączonego z procedurą dokonania zwrotu podatku (ang. tax refund). Zwrot następować będzie po przeprowadzeniu odpowiedniej weryfikacji prawa do preferencyjnego opodatkowania podatkiem u źródła. Procedura taka będzie dotyczyć największych płatników, a także beneficjentów wypłacanych należności i została uzależniona od wysokości świadczenia uzyskanego w danym roku podatkowym od jednego płatnika.
Do wysokości kwoty 2 mln zł obowiązywać będą dotychczasowe zasady płatności (poboru) podatku u źródła. Płatnik, który otrzyma certyfikat rezydencji będzie mógł zastosować zwolnienie z opodatkowania (przy spełnieniu dodatkowych warunków), nie pobierać podatku lub zastosować niższą jego stawkę zgodnie z postanowieniami odpowiedniej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
W zakresie zwolnień przewidzianych w ustawach podatkowych ustawodawca przewidział odrębne uproszczenie polegające na stosowaniu preferencji (niepobrania podatku) na podstawie wydanej przez organ podatkowy opinii o stosowaniu zwolnienia
Obowiązek należytej staranności
W przypadku wypłaty należności powyżej tej kwoty, chcąc zastosować dotychczasowe zasady rozliczania podatku, płatnik będzie zobowiązany do złożenia organowi podatkowemu stosownego oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej, że posiada dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego uprawniające go do zastosowania preferencyjnych zasad opodatkowania wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Oświadczenie to obejmować będzie również potwierdzenie braku wiedzy o istnieniu okoliczności wykluczających możliwość niepobrania podatku na podstawie przepisów prawa podatkowego. Przepisami tymi ustawodawca nakłada na płatników obowiązek należytej staranności. Niezłożenie stosownego oświadczenia, przedstawienie oświadczenia niezgodnego z prawdą, lub niezweryfikowanie okoliczności wykluczających możliwość niepobrania podatku na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, sankcjonowane będzie wydaniem decyzji w zakresie dodatkowego zobowiązania w wysokości 10% wypłacanych należności.
Odrębne uproszczenie
W zakresie zwolnień przewidzianych w ustawach podatkowych ustawodawca przewidział odrębne uproszczenie polegające na stosowaniu preferencji (niepobrania podatku) na podstawie wydanej przez organ podatkowy opinii o stosowaniu zwolnienia. W przypadku przekroczenia progu dwóch milionów złotych wypłaconych należności i nieskorzystania z jednego z powyższych uproszczeń płatnik będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła wg. ustawowej stawki w wysokości 19%. Ewentualny zwrot podatku na rzecz podatnika lub płatnika (jeśli pokrył go z własnych środków), nastąpi po złożeniu odpowiedniego wniosku i zweryfikowaniu go przez organy podatkowe. Na zwrot podatku naczelnicy urzędów skarbowych będą mieli 6 miesięcy.
Najprawdopodobniej nowe regulacje, szczególnie w zakresie możliwości nałożenia na płatnika dodatkowego zobowiązania podatkowego, skutecznie zniechęcą płatników do niepobierania podatku u źródła lub pobierania go wg niższej stawki. Do płatnika będzie bowiem należało wykazanie, że dokonał poprawnej weryfikacji okoliczności uprawniających do zastosowania preferencji podatkowych. Jeśli organ podatkowy uzna, że nie dochował on należytej staranności, obciąży go z tego tytułu dodatkowym zobowiązaniem.
Autor:
Marcin Kołkowicz
Doradca podatkowy, konsultant podatkowy w Russell Bedford Poland Sp. z o.o., absolwent Administracji, Zarządzania oraz Marketingu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II. Tematyką prawa podatkowego zajmuje się od 2012 roku. Doświadczenie zdobywał w lubelskich oraz w warszawskich kancelariach doradztwa podatkowego. Autor i współautor wielu publikacji podatkowych, w szczególności dla portalu prawno-podatkowego TaxFin.pl. W swojej karierze zajmował się zarówno zagadnieniami dotyczącymi podatków bezpośrednich jak i pośrednich, ze szczególnym uwzględnieniem podatku od towarów i usług (VAT).
