17 lipca 2023 r. minął rok, od kiedy miała zostać zaimplementowana do polskiego porządku prawnego tzw. „dyrektywa drugiej szansy” tj. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości).
Według raportu wywiadowni gospodarczej MGBI, w 2022 roku o 10,8 proc. zmniejszyła się liczba przedsiębiorstw, które ogłosiły upadłość. Tego typu firm było 357. Najczęściej wybieraną formą przeprowadzenia upadłości było postępowanie o zatwierdzenie układu.
Od dnia 01.01.2021 r. obowiązują nowe regulacje wprowadzające zmienione zasady rozliczenia strat podatkowych w przypadku restrukturyzacji przedsiębiorstw polegających na ich łączeniu, podziale, przejęciu, zmianach właścicielskich, a także zmianie profilu prowadzonej działalności gospodarczej. Przesądza o tym art. 7 ust. 3 pkt. 7 ustawy o CIT.
W 2020 r. weszły w życie zmiany umożliwiające przeprowadzenie restrukturyzacji na uproszczonych zasadach. Oprócz rozwiązań proceduralnych umożliwiających osiągnięcie pewnego konsensusu z wierzycielami dla dłużników niewypłacalnych czy zagrożonych niewypłacalnością, kluczowe znaczenie ma możliwość pozyskania dodatkowych środków finansowych pozwalających na utrzymanie bieżącej działalności operacyjnej.
Polski Fundusz Rozwoju SA (PFR) będzie finansować spółki, które następnie podlegają restrukturyzacji. Zgodnie z planowanymi zmianami dot. zasad opodatkowania spółek komandytowych, zakłada się nadanie takim spółkom podmiotowości podatkowej, tj. uznanie ich za podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).
Instytucja zarządu przymusowego początkowo budziła duże obawy wśród przedsiębiorców, którzy obawiali się masowego przejmowania ich firm przez prokuratorów. Z biegiem czasu okazało się jednak, że dotychczas zarząd przymusowy został zastosowany tylko w pięciu przypadkach. Jak wygląda nowe narzędzie w praktyce?
Od 24 czerwca 2020 r. obowiązuje ustawa nazywana „Tarczą 4.0”, z którą wprowadzono możliwość przeprowadzenia szybkiego, efektywnego postępowania restrukturyzacyjnego. Dla wszczęcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego wystarczające jest dokonanie obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym. Oznacza to, że od tego dnia można składać wnioski o dokonanie stosownego obwieszczenia. Pierwsze takie wnioski już wpłynęły do MSiG, RB Restrukturyzacje S.A. obsługuje jedno z pierwszych postępowań w Polsce prowadzone w ramach nowej procedury.
Po pracach Senatu i zaproponowanych poprawkach, projekt tarczy 4.0. wrócił do Sejmu, który odrzucił większość poprawek, pozostawiając projekt praktycznie w jego pierwotnym brzmieniu. W chwili obecnej ustawa zostanie skierowana do Prezydenta RP, który zdecyduje o skierowaniu jej do dalszej kontroli lub o podpisaniu, a wtedy wejście w życie nowych przepisów jest już kwestią najbliższych dni. Oznacza to, że już wkrótce dłużnicy będą mogli skorzystać z nowych rozwiązań, praktycznie już na chwilę obecną można podejmować działania przygotowawcze takie jak opracowanie spisu i prace nad wstępnymi propozycjami układowymi.
Brak dostatecznych narzędzi wsparcia osłabia i tak słabo już prosperujące podmioty. Ponadto zniechęca do korzystania ze ścieżki restrukturyzacyjnej, co może mieć w przyszłości negatywne konsekwencje.
Przewidziane w tzw. „tarczy 4.0” uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne może okazać się skutecznym narzędziem pozwalającym na osiągnięcie szybkiego efektu wstrzymania nakręcającej się spirali zadłużenia i uzyskanie niezbędnego czasu na podjęcie działań restrukturyzacyjnych.