languageRU      languageEN      internationalInternational        phoneZadzwoń do nas: 22 276 61 80

Jesteś tutaj:Start/Baza wiedzy/Zmiany w prawie/optymalizacja podatkowa - Russell Bedford

Obowiązek uiszczania podatków wywodzi się z art. 84, 168 i 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku[1] (dalej: Konstytucja), co stanowi jedno ze źródeł prawa podatkowego. Charakterystyczny dla niego jest brak bezpośredniego świadczenia wzajemnego ze strony państwa (w tym jednostek samorządu terytorialnego), ustawowa podstawa powstania podatku, a także grupa biernych podmiotów, która kształtuje się w zależności od woli prawodawcy (podatnicy). To ostanie oznacza, że spełnienie określonych w ustawie przesłanek przez dany podmiot będzie wiązało się z powstaniem obowiązku podatkowego, wskutek czego podmiot ten stanie się podatnikiem. Problematyczne jest przy tym, czy ustalona przez władzę ustawodawczą konstrukcja podatku, w tym wysokość stawek podatkowych, będzie korzystna zarówno dla państwa, jak i znajdujących się w kraju podmiotów. Czy podatnik będzie świadomy swego obowiązku podatkowego? Konfrontują się tutaj trzy sprzeczne interesy: indywidualny, społeczny i państwowy, a także prawo z ekonomią. Im więcej różnych zobowiązań podatkowych, tym większe ryzyko zadłużenia i nieświadomości podatnika. Być może dlatego podatnicy dążą do niespełniania wynikających z ustawy świadczeń pieniężnych na rzecz państwa, które mają charakter przymusowy, nieodpłatny i bezzwrotny.

Ministerstwo Rozwoju i Finansów 8 maja 2017 r. opublikowało na swojej stronie internetowej ostrzeżenie o możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji Podatkowej) wobec określonych schematów agresywnej optymalizacji podatkowej. Ministerstwo w komunikacie ostrzega przed wykorzystywaniem optymalizacji podatkowej przy użyciu funduszów inwestycyjnych zamkniętych (FIZ) z wykorzystaniem obligacji nabywanych w ramach grupy podmiotów powiązanych.

środa, 20 czerwiec 2018 18:53

Przeciwdziałanie unikania opodatkowania

Nowelizacja Ordynacji podatkowej, która weszła w życie 15 lipca 2016 r. wprowadziła do ustawy „klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania”. Najbardziej istotne znaczenie dla całej procedury związanej z klauzulą ma pojęcie „unikania opodatkowania”. Ustawodawca zdefiniował je w sposób wydawałoby się bardzo precyzyjny (art. 119a -119f Ordynacji podatkowej).

Czarne listy rajów podatkowych i specjalny nadzór nad firmami ulokowanymi w tych krajach to najczęstszy sposób walki ze szkodliwą konkurencją podatkową - wynika z przekazanej PAP analizy międzynarodowej sieci niezależnych doradców podatkowych Taxand. Analiza przeprowadzona przez Taxand od grudnia 2015 r. do marca 2016 r. w 32 krajach pokazała, że większość krajów (23) prowadzi specjalną listę rajów podatkowych. W Polsce taka lista znajduje się w rozporządzeniach MF w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego. Podobne listy posiadają m.in.: Francja, Grecja, Hiszpania, Kolumbia, Norwegia, Peru, Portugalia, Rosja, Turcja, Ukraina, Wenezuela, Włochy.

Zgodnie z brzmieniem art. 5 pkt 2 Umowy Modelowej OECD w sytuacji, gdy informacje będące w posiadaniu umawiającego się państwa nie są wystarczające do udzielenia informacji żądanych przez drugie umawiające się państwo, państwo udzielające tych informacji ma obowiązek zebrać wszelkie informacje, które może uzyskać zgodnie ze swym prawem krajowym, aby udzielić żądanych przez to drugie państwo informacji, nawet gdy nie potrzebuje tych informacji dla swych własnych celów podatkowych.

Całkowity brak międzynarodowej współpracy w sprawach podatkowych pomiędzy państwami rozwiniętymi, w szczególności północnoamerykańskimi i należącymi do Unii Europejskiej, a państwami (terytoriami) stosującymi z perspektywy tych pierwszych państw szkodliwą konkurencję podatkową, był jedną z kluczowych przyczyn globalnego kryzysu finansowego. Państwa (terytoria) powszechnie uważane za stosujące nieuczciwą konkurencję podatkową mogły być bowiem z powodzeniem wykorzystywane nie tylko do międzynarodowego unikania opodatkowania, ale także do uchylania się od opodatkowania oraz prania brudnych pieniędzy poprzez ich opodatkowanie. Powyższy fakt wynikał przede wszystkim z prawa krajowego jurysdykcji offshore, które, co do zasady, nie przewidują ani żadnej formy ewidencjonowania transakcji dokonywanych przez spółki międzynarodoweinkorporowane na ich terytoriach, ani jakiegokolwiek nadzoru nad tymi jednostkami.

Wykorzystanie mechanizmów międzynarodowego unikania opodatkowania dochodu przez podatnika danego państwa prowadzi do zmiany formy szkodliwej konkurencji podatkowej stosowanej przez inne państwo (terytorium) z biernej na czynną. W tym przypadku należy mówić o szkodliwej konkurencji podatkowej w działaniu, która stanowi realne, a nie potencjalne zagrożenie dla wpływów podatkowych budżetu państwa siedziby bądź miejsca zamieszkania podatnika podejmującego powyższe działania.

Podstawą rozważań w zakresie zgodności regulacji art. 24a updop oraz art. 30f updof z prawem międzynarodowym jest konstytucyjna hierarchia źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Zgodnie bowiem z art. 87 ust. 1 Konstytucji RP źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Natomiast stosownie do art. 91 ust. 1 Konstytucji RP ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

O ile międzynarodowe unikanie opodatkowania dochodów z należności licencyjnych stanowi atrakcyjny mechanizm pozwalający na redukcję opodatkowania spółki płacącej te należności do powiązanej jednostki zagranicznej, to samo wykorzystanie mechanizmów należności licencyjnych stanowi jedną z najbardziej skutecznych odmian transferu zysków o pasywnym charakterze. Jest to metoda wysoce bezpieczna z perspektywy podatkowej, oczywiście o ile wartość należności licencyjnych płaconych pomiędzy dwoma jednostkami nie odbiega od ich wartości rynkowej, w czym należy upatrywać potencjalnych ryzyk podatkowych.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw z dnia 23 grudnia 2014 r. (dalej zwany: Projektem Ustawy), nad którym obecnie trwają prace, zawiera między innymi tzw. klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania. W obecnym kształcie Projekt Ustawy w art. 1 pkt 93 dodaje Dział IIIa o tytule „Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania”. Obecnie według Projektu Ustawy unikaniem opodatkowania „jest zastosowanie, w sposób zamierzony, sztucznej konstrukcji prawnej, której głównym celem było uzyskanie, nieprzewidzianej w przepisach prawa podatkowego oraz sprzecznej z celem i istotą tych przepisów, znacznej korzyści podatkowej przez podmiot tworzący lub współtworzący sztuczną konstrukcję prawną” 1.

Nasze publikacje

rbiuletyn

 

lipiec-wrzesień 2023

RB Biuletyn numer 44

pobierz magazyn

Nasze publikacje

rb restrukturyzacje             russellbedford             rbdombrokersi