Działalność prowadzona indywidualnie przez osoby fizyczne jest zdecydowanie najpopularniejszą formą wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. Wielu przedsiębiorców będących osobami fizycznymi osiąga wielomilionowe obroty oraz tworzy miejsca pracy dla dziesiątek, a nawet setek osób. Od kilku lat obserwujemy rozwój prawa sukcesyjnego, które zabezpiecza tego typu przedsiębiorstwa na wypadek śmierci jego właściciela. W artykule opisano podstawowe założenia funkcjonowania zarządu sukcesyjnego. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy jest to rozwiązanie optymalne dla każdego przedsiębiorstwa i jakie ewentualnie ma ono alternatywy.
Wznowiono prace nad polską fundacją rodzinną, która docelowo ma zmienić kształt rozwiązań sukcesyjnych, wprowadzając bardziej elastyczne przepisy, między innymi dotyczące neutralności podatkowej wkładów do fundacji, a także zerowego podatku dochodowego z pasywnych dochodów fundacji.
W ramach zmian prawnych przewidzianych w Pakiecie Przyjazne Prawo zmodyfikowano ustawę o zarządzie sukcesyjnym. Od tego roku pojawiła się możliwość przeniesienia na nabywcę przedsiębiorstwa decyzji administracyjnych z nim związanych, co w sposób znaczący powinno uprościć sukcesję tych przedsięwzięć biznesowych, dla których podstawą funkcjonowania są właśnie pozwolenia, koncesje czy też zezwolenia.
Jednoosobowa działalność gospodarcza stanowi w Polsce podstawową formą prowadzenia biznesu. Nierzadko te jednoosobowe podmioty to potężne jednostki, generujące duże dochody i zatrudniające wielu pracowników. Śmierć przedsiębiorcy kierującego taką firmą nastręczała do niedawna wielu problemów i generowała ryzyko wyhamowania rozwoju dobrze prosperującego przedsiębiorstwa.
Po 3-miesięcznym vacatio legis 25 listopada bieżącego roku weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym osoby fizycznej. Ustawodawca dokonał w przepisach zmian, które umożliwiają ciągłość istnienia polskiego przedsiębiorstwa w przypadku śmierci jego właściciela. Wprowadzono nową instytucję zarządcy sukcesyjnego, a także uregulowano zasady dotyczące działalności przedsiębiorstwa w spadku w zakresie podatków.
Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła zachować operacyjną ciągłość działania. W mocy zostaną utrzymane, umowy o pracę, kontrakty, zezwolenia i koncesje związane z przedsiębiorstwem. Ustawa zawiera również rozwiązania zapewniające ciągłość rozliczeń podatkowych firmy oraz przewiduje zwolnienie z podatku od spadków dla osób, które odziedziczą przedsiębiorstwo i będą kontynuowały jego prowadzenie. Ustawa powstała z inspiracji firm rodzinnych i stanowi odpowiedź na problem złożoności sukcesji po zmarłym przedsiębiorcy. Do tej pory po śmierci przedsiębiorcy wykonującego działalność na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), jego następcy nie mogli płynnie kontynuować prowadzenia firmy.
Celem ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej jest zapewnienie osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą warunków do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci. Ustawa jest częścią pakietu ułatwień dla biznesu „100 Zmian dla Firm”, przygotowywanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, z inspiracji firm rodzinnych. Nowe prawo trafiło już na biurko prezydenta i czeka na jego podpis.
Wyrok SN wyjaśnia dlaczego w przypadku przekształcenia przedsiębiorców jednoosobowych i spółek cywilnych w spółkę handlową odmawia się dobrodziejstw procesowych płynących z przekształcenia na zasadzie kontynuacji działalności.
Prawo dotyczące dziedziczenia przedsiębiorstwa poszło naprzód wraz z uchwaleniem ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Nadal jednak istnieje potrzeba wprowadzenia prawnych i podatkowych zmian w tym zakresie.
W sejmie trwają prace legislacyjne dotyczące rządowego projektu nowej ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (druk sejmowy numer 2293). Ustawodawca słusznie uwzględnił postulaty społeczne. Projekt nowej ustawy wpisuje się także w obecne już od dłuższego czasu tendencje wyodrębnienia gospodarczego przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną i zachowania ciągłości działalności przedsiębiorstwa, nawet po śmierci osoby fizycznej (np. sama instytucja zapisu windykacyjnego czy choćby pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 2 czerwca 2017r. sygn. akt II CSK 722/16).
